Wymiana zębów u psa – wszystko co musisz wiedzieć

Zęby mleczne 

Zęby mleczne zaczynają się rozwijać już podczas stadium płodowego. W 3 tygodniu życia wyrzynają się siekacze i kły, a niedługo po nich pojawiają się zęby przedtrzonowe. Do 12 tygodnia życia szczenię powinno mieć komplet 28 zębów mlecznych: po 3 siekacze, 1 kieł i 3 przedtrzonowce w każdej ćwiartce jamy ustnej. Zęby trzonowe nie wchodzą w skład uzębienia mlecznego. 

Uzębienie szczenięcia 28 = 3 1 3 03 1 3 0 / 3 1 3 03 1 3 0

Zęby mleczne są zdecydowanie mniejsze i bielsze niż zęby stałe. Wraz ze wzrostem szczęki i żuchwy przerwy między mleczakami stają się większe. 

Wymiana zębów u psa 

Wymiana zębów zaczyna się od siekaczy w 3 miesiącu życia. Pomiędzy 4 a 6 miesiącem wypadają mleczne kły i przedtrzonowce, a cały proces kończy się około 7 miesiąca życia. Wtedy pies powinien mieć 42 zęby stałe: w każdej ćwiartce po 3 siekacze, 1 kieł, 4 zęby przedtrzonowe oraz dwa zęby trzonowe w szczęce i trzy w żuchwie. 

Uzębienie psa dorosłego 42 = 3 1 4 23 1 4 3 / 3 1 4 23 1 4 3  

Fizjologia wymiany zębów 

Kiedy ząb stały zaczyna rosnąć, jego korona uciska korzeń zęba mlecznego znajdującego się ponad nim. Prowadzi to do fizjologicznego zniszczenia tkanki korzenia i w konsekwencji wypadnięcia zęba. W trakcie procesu stopniowo zanika unerwienie i unaczynienie. W wyniku tego czasami ząb mleczny zmienia barwę na ciemniejszą. 

Po czym poznać, że szczenię wymienia zęby mleczne? 

Wymiana zębów mlecznych wiąże się dla szczenięcia z dyskomfortem. Pies wykazuje chęć gryzienia wszystkiego, zarówno swoich zabawek jak i rzeczy właścicieli. Przynosi mu to ulgę i ułatwia usunięcie obluzowanych zębów. Opiekun może zaobserwować zaczerwienie i tkliwość dziąseł, a także niechęć do jedzenia niektórych pokarmów. 

Opieka nad psem 

W trakcie wymiany zębów warto regularnie monitorować stan jamy ustnej, aby wcześnie wychwycić ewentualne nieprawidłowości. 

Gryzaki 

Gdy szczeniakowi wypadają zęby mleczne, potrzebuje on więcej zabawek do gryzienia. Dobrym wyborem będą gumowe i silikonowe gryzaki. Niektórym psom ulgę w wymianie zębów przynoszą schłodzone zabawki - w tym celu przed podaniem można schować je na chwilę do lodówki. 

Twardsze akcesoria takie jak patyki z drzewa kawowego lub rogi wołowe mogą uszkodzić rosnące zęby stałe i nie są zalecane w okresie szczenięcym. Podczas wymiany zębów lepiej zrezygnować też z intensywnych zabaw szarpakiem - trzymanie i ciągnięcie szorstkiej zabawki może sprawiać psu ból. 

Karmienie przy wymianie zębów 

Karma wymagająca aktywnego gryzienia i rozszarpywania również będzie pomocna w wymianie zębów. Jednak w przypadku zaobserwowania niechęci do jedzenia twardszych pokarmów, warto rozważyć wprowadzenie do diety mokrej karmy. Poważne problemy z apetytem i trudności w gryzieniu należy skonsultować ze specjalistą. 

Zaburzenia wymiany zębów mlecznych 

Niestety nie zawsze proces wymiany zębów przebiega prawidłowo. W razie problemów i wątpliwości należy udać się ze szczenięciem do lekarza weterynarii, który oceni stan psa i doradzi najlepsze rozwiązanie. 

Przetrwałe zęby mleczne 

Przetrwałe zęby mleczne to mleczaki, które nie wypadły w odpowiednim czasie, często mimo pojawienia się ich stałych odpowiedników. Problem pojawia się najczęściej, gdy zawiązek zęba stałego jest nieobecny lub rośnie w nieprawidłowym kierunku. Wśród innych przyczyn wymienia się zrośnięcie korony zęba mlecznego z zębodołem oraz zaburzenia ogólnoustrojowe. 

Już w ciągu kilku dni przetrwały ząb mleczny może zaburzyć wzrost zęba stałego, więc najczęściej zalecanym rozwiązaniem jest ekstrakcja, czyli usunięcie zęba. W trakcie zabiegu zawsze muszą być wykonane zdjęcia RTG. Dzięki temu lekarz może lepiej ocenić położenie zębów i zminimalizować ryzyko uszkodzenia rosnącego zęba stałego lub pozostawienia fragmentu mleczaka w zębodole. 

Nieprawidłowa liczba zębów stałych 

Czasami zdarza się, że zęby stałe wyrastają w nieprawidłowej liczbie - jest ich zbyt mało lub zbyt dużo. Niektórym psom nie przeszkadza to w codziennym funkcjonowaniu, jednak u innych może doprowadzić do poważnych wad zgryzu i problemów zdrowotnych. Każdy przypadek wymaga konsultacji u psiego stomatologa. 

Wady zgryzu 

Za prawidłowy zgryz u psów uznaje się zgryz nożycowy - gdy siekacze szczęki są delikatnie wysunięte przed siekacze żuchwy. Zgryz cęgowy jest akceptowalny u niektórych ras psów pasterskich - w tym przypadku siekacze górne opierają się o dolne. Inne konfiguracje uznawane są za wady i mogą wymagać specjalistycznego leczenia. 

Pewne wady zgryzu wywodzą się z nieprawidłowej budowy czaszki. Takie podłoże jest często diagnozowane u ras brachycefalicznych np. mopsów i buldożków. Zęby stałe nie mają wystarczająco dużej przestrzeni w skróconej kufie, co skutkuje ich nachodzeniem na siebie i zaburzeniem wzrostu. 

Nieprawidłowy zgryz wykształca się także w wyniku trudności z wymianą zębów mlecznych i problemów z rozwojem uzębienia stałego. 

Obecnie u psów stosuje się już zaawansowane metody leczenia ortodontycznego, przywracające komfort codziennego funkcjonowania. Każda wada zgryzu wymaga konsultacji u lekarza weterynarii. 

Ząb zatrzymany 

Zębem zatrzymanym określa się ząb stały, który nie przebił się przez dziąsło. Wśród przyczyn wymienia się wady zgryzu i nadmierny rozrost tkanek miękkich powyżej zęba. Czasem podłoże zatrzymania ma związek z przebytymi chorobami np. nosówką powodującą hipoplazję (niedorozwój) szkliwa lub obciążeniem genetycznym. 

Leczeniem z wyboru jest zabieg, w czasie którego usuwa się tkanki blokujące wzrost zęba. Jeśli mimo interwencji chirurgicznej, rozwój nadal nie przebiega prawidłowo, konieczne jest usunięcie całego zęba. Zapobiega to powstaniu torbieli zawiązkowej i zapaleniu kości. 

Torbiel zawiązkowa 

Torbiele zawiązkowe dotyczą najczęściej kłów i zębów przedtrzonowych. Rozwijają się jako powikłanie nieleczonego zatrzymania zęba. Diagnozowane są najczęściej u kilkuletnich psów, gdy zaczynają sprawiać zwierzęciu ból. 

Rasami predysponowanymi są boksery, mopsy i shih tzu. Torbiel należy oczyścić chirurgicznie i usunąć zatrzymany ząb, będący przyczyną schorzenia. 

Higiena zębów u psa 

Wymiana zębów u psa jest dobrym momentem na wprowadzenie codziennej pielęgnacji jamy ustnej. Regularne czyszczenie zębów zapobiega tworzeniu się płytki nazębnej i ogranicza ryzyko chorób przyzębia. 

Kamień nazębny, próchnica czy zapalenie dziąseł to bolesne dolegliwości, które znacznie obniżają komfort życia psa. Każda infekcja w obrębie jamy ustnej może rozprzestrzenić się na cały organizm, stając się przyczyną chorób serca, nerek czy wątroby. 

Mycie zębów u psa 

Aby prawidłowo zadbać o higienę jamy ustnej, należy przyzwyczaić psa do mycia zębów. Mechaniczne usuwanie płytki nazębnej wspomagane działaniem pasty enzymatycznej jest podstawą pielęgnacji i daje najlepsze efekty w profilaktyce chorób. 

Nauka pielęgnacji zębów u psa 

U szczeniąt zaczyna się od budowania dobrych skojarzeń ze szczoteczką i pastą do zębów. W formie zabawy należy przyzwyczaić psa do otwierania pyszczka i dotykania wnętrza jamy ustnej. Takie sesje powinny być krótkie i regularne, a pies sowicie nagradzany za postępy. W razie wątpliwości warto poradzić się behawiorysty, który wyjaśni jak prawidłowo przeprowadzić tzw. trening medyczny. 

Przysmaki dentystyczne 

Przysmaki dentystyczne są chętnie stosowane przez opiekunów psów, lecz nie zastępują regularnego szczotkowania zębów. Mają one zachęcić psa do gryzienia i rozszarpywania, co pomaga w usuwaniu płytki nazębnej. Zwykle najlepiej sprawdzają się gryzaki naturalne, takie jak uszy królicze, suszone żwacze czy uszy wołowe. 

U psów żywionych dietą BARF można stosować kości, jednak w tym przypadku należy przestrzegać kilku zasad. Kości muszą być surowe, obrośnięte mięsem i dobrane wielkością do psa. Absolutnym przeciwskazaniem do ich podawania jest zbyt łapczywe jedzenie, schorzenia przewodu pokarmowego (w tym zębów) oraz nerek. 

Gdy psu wypadają zęby mleczne 

Wymiana zębów mlecznych zwykle przebiega łagodnie i nie sprawia szczenięciu problemów. Mimo to warto regularnie kontrolować uzębienie pupila, by szybko wychwycić nieprawidłowości. W tym okresie należy zapewnić psu miękkie, gumowe gryzaki i pokarm wymagający dłuższego gryzienia i rozrywania.