Zatkanie cewki moczowej u kota - objawy, przyczyny i leczenie

Czynniki predysponujące do niedrożności cewki moczowej 

Niedrożność cewki moczowej to przypadłość typowo kocia. O wiele częściej dotyka ona samce. Najbardziej predysponowane do schorzenia są osobniki pomiędzy 2 a 4 rokiem życia, otyłe, niewychodzące, mieszkające z innymi kotami i pozostające z nimi w konfliktach. 

Do rozwoju choroby przyczynia się także zmniejszona ilość pobieranej wody, co często jest następstwem podawania zwierzakowi wyłącznie suchej karmy. 

Patogeneza zatkania cewki moczowej 

Istnieje szereg przyczyn mogących spowodować zatkanie cewki moczowej. Uważa się, że w większości przypadków schorzenie to jest wtórne do choroby dolnych dróg moczowych u kotów, czyli FLUTD (ang. feline lower urinary trackt disease), która obejmuje: 

• idiopatyczne zapalenie pęcherza moczowego (FIC, ang. feline idiopathic cystitis) - będące przyczyną 53% przypadków FLUTD, 
• kamica moczowa - 29%, 
• czopy w cewce moczowej (składające się z kryształów, komórek i śluzu) - 18%. 

Infekcja dróg moczowych (UTI, ang. urinary tract infection) jest bardzo rzadką przyczyną zatkania cewki moczowej. Mocz kotów cierpiących na to schorzenie z reguły jest jałowy. 

Wszystkie z wymienionych przyczyn powodują zwężenie światła cewki moczowej, co początkowo utrudnia, a finalnie całkowicie uniemożliwia kotu oddawanie moczu. Jest on stale produkowany przez nerki i tym samym wypełnia pęcherz moczowy, który nabiera bardzo dużych rozmiarów. 

Schorzenie to jest bardzo bolesne dla kota. Dodatkowo warto wspomnieć o towarzyszących mu zaburzeniach elektrolitowych, które sprawiają, że niedrożność cewki moczowej może stanowić zagrożenie życia dla zwierzęcia. 

W przebiegu choroby dochodzi do upośledzenia wydalania jonów potasu z organizmu, w związku z czym jego poziom w osoczu rośnie. Zjawisko to nazywane jest hiperkaliemią. Potas w organizmie odpowiada za spowolnienie akcji serca. Jego znacznie podwyższone stężenie może więc doprowadzić do zagrażających życiu bradykardii i zaburzeń rytmu. 

Niedrożność cewki moczowej doprowadza także do tzw. azotemii zanerkowej, czyli podwyższenia poziomu kreatyniny i mocznika wynikającego z dysfunkcji dolnych pięter układu moczowego. Wysokie stężenie mocznika wpływa na funkcjonowanie układu nerwowego, dlatego koty cierpiące na to schorzenie są ospałe i nieobecne. 

Objawy zatkania cewki moczowej u kota 

Koty z niedrożnością cewki moczowej wykazują następujące objawy kliniczne: 

• problem z oddawaniem moczu, 
• parcie na mocz, 
• brak oddawania moczu, 
• bolesne oddawanie moczu, 
• krwiomocz, 
• odwodnienie, 
• wymioty, 
• brak apetytu, 
• osowiałość. 

Wiele z wymienionych symptomów może sugerować inne schorzenia dotyczące dróg moczowych, np. idiopatyczne zapalenie pęcherza moczowego, niemniej jednak nigdy nie należy ich lekceważyć. 

Jeśli zauważysz, że twój kot wykazuje powyższe objawy, koniecznie udaj się z nim do lekarza weterynarii! Układ wydalniczy tych zwierząt jest niezwykle delikatny, a wczesna diagnostyka może pomóc im zachować zdrowie na dłużej. 

Diagnostyka niedrożności cewki moczowej 

Jeśli udasz się z kotem do gabinetu weterynaryjnego i padnie podejrzenie niedrożności cewki moczowej, musisz liczyć się z koniecznością wykonania szeregu badań dodatkowych. Lekarz nie jest w stanie postawić ostatecznej diagnozy jedynie na podstawie badania klinicznego. 

Do rozpoznania niedrożności dróg moczowych u kotów wykorzystywane są badania obrazowe takie jak RTG i USG. Pomagają one w określeniu stopnia wypełnienia pęcherza i stwierdzenia obecności ewentualnych kamieni moczowych. 

Bardzo ważne jest również badanie krwi pozwalające na określenie stopnia zaburzeń kwasowo-zasadowych i elektrolitowych. 

Przydatne jest także badanie moczu, które wykonuje się zazwyczaj już po udrożnieniu dróg moczowych w celu wykluczenia zaistnienia wtórnej infekcji pęcherza. 

Niedrożność dróg moczowych — leczenie 

Leczenie opisywanego schorzenia polega na stabilizacji stanu pacjenta i udrożnieniu cewki moczowej poprzez cewnikowanie. Jest to bardzo precyzyjna procedura wymagająca znieczulenia ogólnego pacjenta. Polega ona na wprowadzeniu cewnika, czyli długiej rurki, poprzez cewkę aż do pęcherza moczowego. Ze względu na niewielkie rozmiary kociego prącia jest to trudne zadanie. 

Prawidłowo wprowadzony cewnik w większości przypadków pozostawia się przez kolejne kilka dni, aż do czasu ustąpienia zaburzeń metabolicznych i ustabilizowania stanu pacjenta. W tym celu musi on zostać przyszyty do skóry zwierzaka i odpowiednio zabezpieczony. 

Po usunięciu cewnika zalecane jest wykonanie kontrolnego badania moczu, aby wykluczyć zaistnienie wtórnej infekcji dróg moczowych. 

Zdarza się, że ze względu na ilość złogów w cewce moczowej cewnikowanie jest utrudnione. W takiej sytuacji istnieje również możliwość wykonania cystocentezy, czyli nakłucia pęcherza poprzez powłoki jamy brzusznej i odbarczenie go odciągając nadmiar moczu. Metoda ta jest jednak jedynie doraźna, ponieważ nie eliminuje pierwotnej przyczyny problemu. Ponadto ze względu na wysoki poziom wypełnienia istnieje ryzyko pęknięcia pęcherza moczowego. 

W leczeniu zatkania cewki moczowej niebagatelne znaczenie ma także płynoterapia i postępowanie przeciwbólowe. Antybiotykoterapia nie jest wskazana, o ile nie doszło do wtórnej infekcji dróg moczowych. 

Warto również mieć świadomość występowania zjawiska zwanego diurezą poobstrukcyjną. Polega ona na intensywnej produkcji moczu zaraz po udrożnieniu cewki. Nerki, które ze względu na przepełnienie pęcherza musiały spowolnić swoją pracę po odetkaniu dróg moczowych ruszają ze zdwojoną siłą, dlatego kot zaczyna wydalać bardzo duże ilości moczu. Diureza poobstrukcyjna może trwać od kilku do kilkunastu godzin. 

Niedrożność cewki moczowej — podsumowanie 

Jeśli działania mające na celu usunięcie niedrożności cewki moczowej zostaną podjęte szybko, rokowanie jest bardzo dobre. Ponad 90% pacjentów przeżywa ten stan nagły, niemniej jednak nawroty mogą dotyczyć nawet od 15 do 40% przypadków. Zapobieganie im wiąże się z ograniczeniem czynników predysponujących, czyli np. zmniejszeniem masy ciała kota, zwiększeniem spożycia wody lub stosowaniem feromonów, które mają na celu ograniczenie stresu. 

Warto również zdecydować się na kontrolne badania moczu, krwi i USG pęcherza u kotów z przebytym zatkaniem cewki moczowej. Pozwalają one na monitorowanie stanu pacjenta i wczesne wykrycie potencjalnego nawrotu choroby. Jeśli przyczyną schorzenia okazała się krystaluria lub kamienie moczowe, warto rozważyć zmianę diety na karmę typu urinary. Każda z takich decyzji powinna jednak być skonsultowana z lekarzem weterynarii. 

Niedrożność cewki moczowej stanowi bezpośrednie zagrożenie życia twojego kota. Jeśli więc zauważysz u niego niepokojące objawy związane z układem moczowym, bezzwłocznie udaj się na wizytę u lekarza weterynarii. Pamiętaj, że udzielenie szybkiej pomocy znacznie poprawia rokowanie.