Skręt żołądka u kota – objawy, przyczyny, leczenie

Skręt żołądka u kotów jest zjawiskiem incydentalnym. Zdecydowanie częściej u kotowatych słyszymy o zalegających w żołądku ciałach obcych lub popularnym zapaleniu żołądka. Sam skręt częściej występuje u psów, szczególnie ras olbrzymich – jest to związane z głęboką klatką piersiową i podwieszeniem żołądka na długiej krezce predysponujące do łatwiejszego obrotu tego narządu. Niestety mimo sporadycznego występowania u kotów jest to stan bardzo niebezpieczny, występujący nagle i niosący za sobą wysokie ryzyko śmierci pupila. Przyczyny skrętu żołądka nie są w pełni znane, ale jest wiele symptomów, które mówią o zwiększonym prawdopodobieństwie jego wystąpienia. 

Skręt żołądka to proces dwuetapowy, obejmujący w pierwszej kolejności nagromadzenie w żołądku gazów fermentacyjnych, powietrza oraz płynów takich jak treść pokarmowa czy przesięk z okolicznych naczyń krwionośnych, a następnie przemieszczenia lub skręcenia narządu, często wykonującego obrót o 180 lub 360 stopni wokół własnej osi. W zaistniałej sytuacji dochodzi do zamknięcia wpustu i odźwiernika żołądka, co w dłuższej perspektywie powoduje zwiększenie rozmiarów narządu — organ napełnia się jak balon, a to bezpośrednio przyczynia się do powstania zastoju żylnego oraz ryzyka wystąpienia martwicy. W mniej poważnych przypadkach kot cierpi tylko na ostre rozszerzenie żołądka. Zarówno skręt żołądka, jak i samo rozszerzenie wymaga oceny specjalisty, który postawi prawidłową diagnozę i zadecyduje o wykonaniu niezbędnych badań i ewentualnej konieczności wykonania zabiegu chirurgicznego ratującego życie cierpiącego pupila. Pamiętaj — szybka reakcja może ocalić życie Twojego kota! 

Prawdopodobieństwo wystąpienia skrętu żołądka u kota jest bardzo niskie — poznajmy jego przyczyny 

Najczęściej do skrętu żołądka dochodzi po spożyciu przez kota obfitego posiłku połączonego z wysoką aktywnością fizyczną bezpośrednio po dostarczeniu do żołądka pokarmu. Energiczna zabawa, skoki lub bieganie są czynnikami predysponującymi do powstania schorzenia i w niektórych przypadkach zwiastują początek walki o życie pupila. Podczas turlania lub skakania może dojść do obrócenia żołądka; najczęściej zgodnie z ruchem wskazówek zegara. To z kolei zamyka możliwość przejścia treści pokarmowej do dalszych odcinków przewodu pokarmowego, a od strony przełyku odprowadzenie gazów trawiennych czy zalegającej w nim treści. Ucisk na sąsiadujące naczynia krwionośne powoduje upośledzenie ukrwienia narządu, ale niestety nie dochodzi w tym czasie do zahamowania procesów trawiennych, przez co produkcja gazów wciąż rośnie. Nie mają one możliwości wydostania się z żołądka, dochodzi do wzdęcia, a przy skręcie często także do martwicy ściany żołądka. Jest ona bardzo niebezpiecznym zjawiskiem, a wydzielające się z tkanki martwicowej substancje mogą doprowadzić do zatrucia organizmu, wstrząsu toksycznego, a także uszkodzenia okolicznych narządów. Oprócz skrętu spowodowanego szybkim spożyciem pokarmu znamy również przypadki, gdzie do skrętu u kotów dochodzi przy zaburzeniach motoryki przewodu pokarmowego oraz w obecności ciał obcych, które nie mogą opuścić żołądka. Duża część skrętów żołądka ma podłoże genetyczne — jeśli u rodziców lub rodzeństwa twojego kota występowała opisywana wyżej przypadłość — musisz być czujny. 

Objawy skrętu żołądka 

Przebieg choroby jest piorunujący, już w kilka minut po spożyciu przez kota posiłku możemy dostrzec pierwsze objawy. Do charakterystycznych symptomów należą: ekspresowo powiększający się obrys brzucha, senność, bolesność przy próbie dotknięcia kota w okolicy żołądka. Kot ma problemy z poruszaniem się, jest otumaniony, sam ruch jest bardzo powolny, widać, że zwierzę cierpi, często wykonuje silne ruchy tłocznią brzuszną, które są nieproduktywne, gdyż treść wciąż jest uwięziona w skręconym narządzie. Oprócz nieproduktywnych wymiotów osobnik cierpi na brak apetytu i intensywnie się ślini. Po wcześniej wymienionych objawach często rejestrujemy symptomy z układu sercowo-naczyniowego — przyspieszony oddech, akcja serca, dyszenie oraz bladość błon śluzowych, które dodatkowo wydają się lepkie. Wyżej wymienione przypadłości spowodowane są uciskaniem ogromnego żołądka wypełnionego płynem i gazami na okoliczne narządy oraz przeponę. Przez ogromny ucisk dochodzi do zmniejszenia objętości płuc i uniemożliwienia swobodnej pracy serca. Musimy pamiętać, że jama brzuszna i klatka piersiowa kota jest o wiele mniejsza niż u psa. Podczas gdy psy z ostrym rozszerzeniem żołądka zwykle mają ostre objawy żołądkowo-jelitowe, koty częściej mają niewydolność oddechową, która rozwija się w ciągu doby lub dłużej. Większość kotów z przedłużającymi się objawami klinicznymi przeżywa do wypisu ze szpitala, podczas gdy rokowanie u psów pogarsza się już po 6 godzinach od zarejestrowania pierwszych objawów klinicznych. Skręt żołądka związany jest z ogromnym bólem i cierpieniem kota — przy przenoszeniu go do klatki/transportera oraz podczas przejazdu do kliniki pamiętaj o swoim bezpieczeństwie! Unikaj dotykania brzucha, nie podstawiaj rąk pod pyszczek zwierzęcia, nie głaszcz, nie wykonuj gwałtownych ruchów i dbaj o to, aby kot w amoku związanym z cierpieniem miał zapewniony jak największy spokój a co za tym idzie nie ugryzł cię i nie podrapał — twoje sprawne ręce przydadzą się przy opiece nad kotem po powrocie ze szpitala i ewentualnej operacji. 

Sposoby leczenia 

Gdy zauważymy niepokojące objawy i podejrzewamy wystąpienie rozszerzenia lub skrętu żołądka musimy natychmiast udać się do lekarza weterynarii. W dużej mierze od nas zależy, czy nasz kot dostanie szansę na przeżycie. Przy tym schorzeniu każda minuta jest cenna, więc zamiast się zastanawiać — informujemy najbliższą klinikę o naszym podejrzeniu i ruszamy czym prędzej na miejsce. Lekarz weterynarii przeprowadzi z nami odpowiedni wywiad, wykona badanie kliniczne, które rozpocznie od omacywania jamy brzusznej, zleci niezbędne badania, wykona USG, bądź RTG jamy brzusznej i opowie o dalszym postępowaniu. Pierwszym zadaniem lekarza i personelu pomocniczego jest zabezpieczenie kota przed wstrząsem. Po założeniu dojścia dożylnego personel zajmie się zaordynowaniem odpowiednich leków oraz płynoterapii. W procesie ratowania kotów z tym schorzeniem ważna jest próba odbarczenia żołądka za pomocą zgłębnika żołądkowego, czyli usunięcie z niego zalegających gazów oraz treści w celu zwiększenia komfortu pacjenta. Jeżeli żołądek jest silnie skręcony i próba odbarczenia nie przynosi skutku, lekarz może zadecydować o konieczności wykonania zabiegu repozycji żołądka w znieczuleniu ogólnym. Gdy za długo czekamy z decyzją o wizycie w gabinecie weterynaryjnym szanse na przeżycie naszego zwierzęcia maleją. Często już po 5 godzinach od wykrycia przypadłości ciężko uratować małego czworonoga, a bez podjęcia żadnej akcji w około 12 godzin może dojść nawet do śmierci, choć w tym wyścigu z czasem koty radzą sobie o wiele lepiej niż psy. Przyczyną śmierci na tym etapie jest najczęściej zastój żylny i wstrząs powodujący zatrucie metabolitami powstałymi w procesie martwicowego niszczenia tkanek i niewydolność krążeniowo-oddechowa. 

Operacja — na co się przygotować? 

Operacja skrętu żołądka u kota jest złożonym zabiegiem chirurgicznym, który ma na celu przywrócenie prawidłowego położenia żołądka i zminimalizowanie wystąpienia poważnych powikłań wiążących się ze zbyt długim czasem, w którym żołądek jest położony w nienaturalnej pozycji. Przed operacją kot otrzyma odpowiednią opiekę przedoperacyjną. Zostanie mu założone dojście dożylne (wenflon), zostaną podane odpowiednie płyny, leki a następnie zespół ratujący życie wprowadzi kota w stan znieczulenia ogólnego poprzedzonego premedykacją, czyli ogółem działań mającym na celu zniesienie lęku i bólu u hospitalizowanego pacjenta. Należy pamiętać, że zarówno rozszerzenie i skręt żołądka są przypadłościami powodującymi ogromny ból u zwierzęcia, więc zabezpieczenie przeciwbólowe w każdym wypadku będzie dla twojego lekarza priorytetem. 

Czego się spodziewać po operacji skrętu żołądka? 

Kot po operacji najczęściej pozostaje w klinice na jedno lub dwudniową obserwację. W tym czasie lekarze oceniają na bieżąco parametry życiowe kota, sprawdzają wyniki badań krwi i oceniają działanie układu pokarmowego. W pierwszych dniach po zabiegu kot najczęściej karmiony jest pozajelitowo, następnie wprowadzana jest dieta płynna w niewielkiej ilości, aby układ pokarmowy mógł spokojnie podjąć pracę we własnym tempie. Spodziewaj się, że po operacji Twój pupil będzie miał wygoloną sierść nie tylko na łapkach (w celu założenia wenflonów), ale także na brzuchu a w miejscu pozbawionym okrywy włosowej, w linii środkowej, pojawi się wielka rana, o którą będzie trzeba odpowiednio dbać do czasu jej zagojenia. Wszystkie zalecenia co do pielęgnacji rany i opieki nad kotem otrzymasz od swojego lekarza weterynarii. 

Jeśli chodzi o podstawowe wytyczne to po powrocie do domu musimy pamiętać o przestrzeganiu zaleceń lekarza — podawaniu leków przeciwbólowych i antybiotyków o odpowiedniej porze. Następny krok to odpowiednia pielęgnacja rany pooperacyjnej — często jest to przemywanie rany niedrażniącym środkiem bakteriobójczym i obserwacja czy szew wygląda prawidłowo, nie ma patologicznego wycieku i rana nie rozchodzi się. Wszystkie nieprawidłowości zarejestrowane podczas obserwacji pacjenta należy konsultować z lekarzem prowadzącym. Po operacji należy zapewnić kotu spokój i jeśli kot tego potrzebuje również naszą bliskość. Pobyt w szpitalu, operacja i czas rekonwalescencji to wydarzenia ogromnie stresujące dla naszego wąsatego przyjaciela. Przez kilka tygodni unikamy nadmiernej aktywizacji kota, nie bawimy się zabawkami i unikamy nadmiernego ruchu. Na ten okres zarezerwujmy dużo czasu na głaskanie poszkodowanego, jeśli tylko tego będzie od nas oczekiwał. Po okresie regeneracji ważne jest, aby regularnie pojawiać się na zaleconych przez lekarza wizytach. Konieczna będzie wizyta u kardiologa i kontrola pracy serca, które mogło zostać uszkodzone przez metabolity powstające w wyniku martwiczego rozpadu tkanek oraz badania krwi. Często po wielogodzinnym skręcie lub rozszerzeniu żołądka pojawia się zapalenie żołądka lub refluks żołądkowo przełykowy. Na te przypadłości lekarz zaordynuje odpowiednie środki lecznicze ułatwiające zagojenie się uszkodzonej tkanki lub zaleci wizytę u gastroenterologa. Mimo wykonanej operacji ryzyko ponownego skrętu żołądka jest bardzo wysokie, dlatego do końca życia kota pilnujemy, aby ten miał zapewniony spokój po posiłku i nie miał możliwości łapczywego zjadania całej dawki pokarmowej w ekstremalnie krótkim czasie. 

Profilaktyka 

Skręt żołądka u kota jest poważnym stanem, który wymaga natychmiastowej interwencji weterynaryjnej. Niemniej jednak istnieją pewne kroki, które właściciele kotów mogą podjąć, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia tego stanu. Pierwszym z działań profilaktycznych będzie podzielenie dziennej dawki pokarmowej na kilka mniejszych posiłków. Karmienie kota mniejszymi porcjami jedzenia kilka razy dziennie, zamiast jednego dużego posiłku, może pomóc zmniejszyć ryzyko rozszerzenia i skrętu żołądka. Drugim celowym działaniem będzie unikanie karmy suchej, a jeśli nie mamy takiej możliwości, to należy zastosować suchą karmę wcześniej namoczoną w wodzie. Po namoczeniu karmy jesteśmy zdolni dobrać odpowiednią ilość karmy na jedno danie, mając świadomość, że nie będzie ona podatna na dodatkowe spęcznienie w żołądku. Kolejnym działaniem będzie ograniczenie aktywności po jedzeniu — kocięta i młode koty są szczególnie aktywne, a po jedzeniu zazwyczaj chcą biegać i bawić się. Ograniczenie aktywności bezpośrednio po jedzeniu może pomóc w uniknięciu skrętu żołądka. Jednym z ostatnich działań profilaktycznych, zdecydowanie bardziej popularne u psów jest karmienie kota na podwyższonej platformie – tak, aby karma mogła być spożywana przez kota w naturalnej, niepochylonej pozycji. Taka neutralna pozycja zmniejsza ryzyko wystąpienia wzdęcia. Ostatnią wytyczną będzie unikanie przez kota szybkiego spożywania karmy. Jeśli twój kot lubi pochłaniać jedzenie w błyskawicznym tempie, spróbuj wykorzystać specjalne miski i maty spowalniające spożywanie przez kota posiłku.