Jakie są najczęstsze problemy zdrowotne starszych kotów i jak im zapobiegać?

Nadczynność tarczycy 

To najczęściej występująca choroba endokrynologiczna u kotów w podeszłym wieku. Dotyczy zwykle zwierząt około 10 roku życia niezależnie od płci i rasy. Dolegliwość powodowana jest przez zwiększone wydzielanie hormonów T4 i fT4. Do przyczyn zaburzenia działania tarczycy należą przerost narządu, gruczolak lub gruczolakorak. 

Do niepokojących objawów choroby należą: 

• deformacja okolicy szyi; 
• utrata masy ciała mimo zwiększonego apetytu i pragnienia; 
• brzydka, matowa sierść; 
• niepokój, nadmierne mycie, wylizywanie boków ciała i kończyn; 
• agresja lub otępienie; 
• przewlekłe wymioty, biegunki. 

Przewlekła choroba nerek 

Spowodowana jest stopniową utratą funkcjonalności i struktury nerek.  W organizmie narząd ten odpowiada za filtrację krwi i usuwanie z niej metabolitów, reguluje gospodarkę wodno-elektrolitową. Ponadto produkują erytropoetynę - hormon krwiotwórczy i reninę sterującą ciśnieniem krwi.  Chociaż często nie udaje się ustalić początku i przyczyny choroby, to wpływ na jej postęp mają skłonności genetyczne, przebyte infekcje, zapalenia czy infekcje dróg moczowych, białaczka kotów jak również nowotwory. 

Najczęstszymi widocznymi dla opiekuna objawami wskazującymi na niewydolność nerek są: 

• początkowo wzmożone picie wody i oddawanie moczu; 
• chudnięcie, spadek apetytu; 
• uporczywe wymioty, biegunka; 
• osowiałość, koty przestają się myć, dbać o futro; 
• pojawienie się nieprzyjemnego zapachu z jamy ustnej, mogą być zauważalne rany w pyszczku; 

Charakterystycznymi zmianami w wynikach badań u kotów cierpiących na przewlekłą chorobę nerek są niedokrwistość, podwyższony mocznik, kreatynina i fosfor a obniżony potas, obniżony ciężar właściwy moczu oraz zaburzenia w strukturze nerek widoczne na USG. 

Demencja 

Zespół zaburzeń poznawczych i przystosowawczych jest diagnozowany nawet u połowy u kotów po 14 roku życia. Tego typu problemy zdrowotne mają swoją przyczynę między innymi w zmniejszonej produkcji neuroprzekaźników oraz obumarciu neuronów. Nieodwracalny i postępujący proces, przypominający chorobę Alzheimera u ludzi, u kotów może objawiać się przez: 

• dezorientację, niepoznawanie codziennego otoczenia; 
• wokalizację — szczególnie w nocy, uporczywe miauczenie; 
• chodzenie bez celu; 
• zapominanie o jedzeniu; 
• unikanie kontaktu z innymi zwierzęcymi domownikami; 
• reagowanie lękiem i agresją w dotychczasowo normalnych sytuacjach. 

Zwierzęta dotknięte tą chorobą mogą być wspomagane preparatami poprawiającymi krążenie w naczyniach mózgowych. Czasami jest konieczność użycia leków działających w obrębie układu nerwowego przepisanych przez lekarza weterynarii. 

Wspomagająco wykorzystywana jest aromaterapia, feromony, zabawki umysłowe dla kotów. 

Choroba zwyrodnieniowa stawów 

Koty doskonale ukrywają ból. Pierwsze objawy często bywają bagatelizowane przez właścicieli tłumaczących, że kot mniej się rusza, bo jest stary. Zmiany w jego zachowaniu, jakie można zauważyć to: 

• niechęć do ruchu, zabawy; 
• nienaturalny, sztywny chód; 
• „zastanawianie się” przed wskoczeniem na podwyższenie; 
• niechęć do drapania pionowych drapaków; 
• problem z wchodzeniem do kuwety. 

Do najczęstszych przyczyn zwyrodnień należą: 

• otyłość, ale też niedobory żywieniowe lub niezbilansowana dieta; 
• choroby genetyczne np. dysplazja stawów biodrowych u kotów dużych ras; 
• przebyte urazy, wypadki komunikacyjne. 

Każde niepokojące objawy powinny być skonsultowane z lekarzem weterynarii, który zbada zwierzę i wykona odpowiednie badania diagnostyczne. Najbardziej pomocnym narzędziem jest aparat RTG, który ukaże nieprawidłowości w układzie szkieletowym. 

Do metod leczenia należy przede wszystkim uśmierzenie cierpienia poprzez stosowanie leków przeciwbólowych z grupy NLPZ, czasem opioidów. Coraz częściej stosowana jest terapia przeciwciałami monoklonalnymi, które blokują odczuwanie bólu. Dodatkowo można stosować preparaty chondro protekcyjne i naturalne środki przeciwzapalne na przykład czarci pazur lub małże nowozelandzkie. 

Choroby układu krążenia 

Najczęstszą z chorób jest kardiomiopatia (HCM) czyli przerost mięśnia sercowego. W przypadku kotów cierpiących na to schorzenie ściany serca stają się mniej elastyczne a komory mniejsze, powoduje to niewydolność krążeniową mającą wpływ na pracę całego organizmu. Sprawnie funkcjonujący układ krążenia zapewnia dostarczenie utlenowanej krwi do każdej komórki ciała. U niektórych ras ma podłoże genetyczne, szczególnie narażone są koty brytyjskie, perskie, szkockie, maine coony i sfinksy, jednak statystycznie najczęściej chorują koty europejskie. 

Objawy: 

• nagła śmierć; 
• choroba zatorowo-zakrzepowa (utrata władzy w tylnych kończynach); 
• dyszenie z otwartym pyskiem, szybsze męczenie; 
• omdlenia, utrata równowagi; 
• płyn w jamie opłucnowej; 
• przyspieszony oddech. 

Wczesne wykrycie choroby jest możliwe dzięki echu serca, czyli badaniu ultrasonograficznemu, podczas którego wykonywane są pomiary wielkości struktur serca oraz prędkość przepływu krwi. Ważna jest kontrola ciśnienia krwi oraz EKG. W leczeniu stosuje się leki moczopędne oraz zwiększające kurczliwość. Działaniami zmniejszającymi ryzyko choroby jest odpowiednia aktywność, utrzymanie prawidłowej masy ciała i stosowanie zbilansowanej diety. 

Zapobieganie problemom zdrowotnym u kotów w podeszłym wieku 

Profilaktyczne wizyty u lekarza weterynarii 

U kota w każdym wieku powinny odbywać się raz do roku, u staruszków co pół roku. Podczas badania klinicznego zwierzak zostaje zważony, oglądane są zęby, osłuchane serce i płuca oraz omacana jama brzuszna.  Dodatkowo wykonywane są badania krwi, które obejmują: morfologię i biochemię krwi, stężenie hormonów tarczycy, badanie moczu i kału, echo serca oraz USG.

Odpowiednia dieta 

Najlepiej zastąpić suchą karmę mokrą lub żywieniem metodą BARF. Mniejsze posiłki serwowane częściej: 4-5 razy dziennie o stałych porach, w tym samym miejscu. Zapotrzebowanie kaloryczne jest o ok. 20% mniejsze niż u kotów młodych. Warto zadbać o dodatek witaminy E, kwasów omega-3, które mają działanie przeciwzapalne i przeciwutleniające, poprawiają funkcjonowanie układu krążenia, odpornościowego i nerwowego. 

Aktywność i zabawa 

Starszy kot nie ma już tyle siły do energicznych zabaw. Warto wykorzystać maty węchowe do odnajdywania pokarmu, zabawki, z których wypada jedzenie. Nawet jeśli zwierzę tylko leży i wodzi wzrokiem za poruszającą się wędką z piórkiem, aktywizuje to jego mózg. Dodatkowo można przed domem czy na balkonie zamontować karmnik dla ptaków, które senior mógłby obserwować przez okno. 

Jak przystosować dom? 

• Ważne, aby ograniczyć do minimum remonty i przemeblowania, ponieważ mogą stać się źródłem silnego stresu a zwierzę o osłabionych zmysłach, znające na pamięć rozkład pomieszczeń może się w nich gubić. 
• Pionowe drapaki warto zamienić na poziome. 
• Większa kuweta o niższym rancie, w której kot swobodnie się obróci i bez trudu wejdzie. 
• Podesty, drabinki ułatwiające wejście na parapet, legowisko. 
• Feromony do kontaktów, zabawki i poduszki wypełnione kocimiętką będą działały wyciszająco.