Ailurofobia, czyli paniczny lęk przed kotami - przyczyny i objawy

Czym jest ailurofobia? 

Ailurofobia (nazywana również felinofobią lub gatofobią) jest zaburzeniem charakteryzującym się występowaniem patologicznego strachu przed kotami. 

Pojęcie "ailurofobia" wywodzi się z języka greckiego - jest połączeniem dwóch słów: aílouros oznaczającego "kot" i phóbos określającego "strach". 

Patologiczny lęk przed kotami cechuje się mnogością dolegliwości o różnej intensywności. Objawy zazwyczaj obejmują zarówno aspekty emocjonalne, jak i fizyczne. 

Nadmierny strach może być odczuwany nie tylko przed bezpośrednią stycznością z samymi zwierzętami, ale także obrazkami i zdjęciami przedstawiającymi mruczące czworonogi.  

W skrajnych przypadkach nawet sam widok kota w filmie jest w stanie wywołać atak paniki. 

Osoba doświadczająca felinofobii jest świadoma irracjonalności własnego lęku, lecz nie jest w stanie go kontrolować, co w konsekwencji powoduje poczucie bezradności i znaczne obniżenie jakości życia. 

Objawy panicznego lęku przed kotami

Każda fobia wiąże się z nadmiernym pobudzeniem układu współczulnego, który stanowi część autonomicznego układu nerwowego i odpowiada za mobilizację naszego organizmu do walki lub ucieczki. 

Ponieważ kontakt z kotem (w sposób bezpośredni lub pośredni) jest odbierany jako sygnał o zagrożeniu, osoby cierpiące na ailurofobię doświadczają szeregu dolegliwości psychologicznych, jak i fizycznych, które mogą różnić się stopniem nasilenia i uciążliwości pomiędzy indywidualnymi pacjentami. 

Objawy emocjonalne ailurofobii mogą obejmować m.in.: 

• nieustanny lęk, 
• strach, 
• niepokój w pobliżu kotów, 
• stan bezradności, 
• depresję, 
• wstyd, poczucie izolacji społecznej, 
• unikanie miejsc, w których można spotkać koty, 
• chęć natychmiastowej ucieczki w sytuacji pojawienia się "kocich dźwięków" takich jak: mruczenie, miauczenie, syczenie.

Objawy fizyczne mogą przejawiać się poprzez: 

• mdłości, 
• kołatanie serca, 
• wzrost ciśnienia tętniczego, 
• drżenie rąk, 
• zimne poty, 
• bóle i zawroty głowy, 
• ból i/lub ucisk w klatce piersiowej, 
• suchość w ustach, 
• przyspieszony oddech, 
• uczucie pobudzenia, 
• wzmożone napięcie mięśniowe, 
• dolegliwości ze strony układu pokarmowego. 

Co jest przyczyną strachu wywoływanego przez koty? 

Zaburzenia psychiczne są bardzo złożone i w większości przypadków wskazanie jednego czynnika wywołującego chorobę jest niemożliwe. Na rozwinięcie się fobii wpływa wiele elementów, które są kwestią indywidualną dla każdego człowieka. 

Szacuje się, że kobiety chorują 1,5 do 2 razy częściej niż mężczyźni, a w większości przypadków felinofobia ma swój początek w dzieciństwie. 

Możliwe przyczyny ailurofobii obejmują między innymi: 

• Nieprzyjemne doświadczenie z udziałem kota. Osoba, która została w przeszłości zaatakowana przez kota, może rozwinąć nadmierny strach przed tymi czworonogami. 

• Czynniki genetyczne. Zgodnie z badaniami, podłoże genetyczne jest aż do 40% odpowiedzialne za rozwój fobii.* 

• Czynniki środowiskowe. Dorastanie w otoczeniu, które wierzy w przesądy (np. czarne koty przynoszą nieszczęście), uważa te stworzenia za brudne i niebezpieczne, może predysponować do felinofobii. 

• Predyspozycje biologiczne. Naukowcy wskazują, że u osób z zaburzeniami lękowymi (w tym fobiami) często obserwuje się problemy z regulacją dwóch ważnych neuroprzekaźników: dopaminy i serotoniny. Są to substancje chemiczne modulujące sygnały między neuronami i innymi komórkami, a ich nieprawidłowy poziom może doprowadzić do rozwoju choroby. 

• Posiadanie innego zaburzenia lękowego. Osoby cierpiące na jedną fobię mają aż 83% większe prawdopodobieństwo współwystępowania kolejnej fobii w porównaniu z osobami zdrowymi. ** 

Jak ailurofobia wpływa na życie? 

Jak każda inna fobia, felinofobia jest zaburzeniem lękowym i wpływa negatywnie na codzienność osób nią dotkniętych. 

Kontakt z kotami, a nawet samo oglądanie zdjęć i filmów lub spotkanie właścicieli tych zwierząt potrafi wywoływać na tyle nieprzyjemne symptomy, że cierpiący zaczynają wycofywać się z życia towarzyskiego, aby uniknąć kotów i miejsc, w których mogą je spotkać. 

Wiele zależy od odporności psychicznej, sposobów radzenia sobie danego człowieka, a także wsparcia najbliższych, jednak irracjonalny lęk przed kotami z pewnością obniża komfort życia każdego pacjenta. Z tego powodu warto diagnozować i leczyć to zaburzenie. 

Jak wygląda proces diagnostyczny i leczenie ailurofobii? 

Do postawienia diagnozy niezbędna jest konsultacja z lekarzem psychiatrą i wnikliwy wywiad, a czasami także obserwacja osoby zgłaszającej się. 

Sposób leczenia zależy przede wszystkim od uciążliwości objawów, możliwości finansowych, a także motywacji osoby dotkniętej ailurofobią do przezwyciężenia problemu. 

W dzisiejszych czasach do leczenia fobii zaleca się przeróżne techniki relaksacyjne, psychoterapię, a w przypadku bardzo nasilonych emocji - leczenie farmakologiczne. 

Edukacja w akceptowalnym tempie i bezpiecznej dla pacjenta przestrzeni może okazać się bardzo pomocna - czasami strach wynika z niewiedzy i istniejących w społeczeństwie uprzedzeń na temat kotów. 

Jak wspierać bliską osobę cierpiącą na patologiczny strach przed kotami? 

Pomimo że miłośnikom kotów ailurofobia może wydać się w pewien sposób "wyolbrzymiona", pamiętajmy, że osoba chorująca nie wybrała sobie tego zaburzenia. 

Nigdy nie bagatelizujmy skali problemu, unikajmy krzywdzących stwierdzeń, takich jak "to nic takiego" lub " wszystko to sobie wymyśliłeś". 

Zamiast tego okażmy swoją empatię i wysłuchajmy drugiej osoby. Nie oferujmy swojej pomocy na siłę i do niczego nie zmuszajmy - zdecydowanie lepiej jest zapytać "Jak mogę Ci pomóc?" i zrobić to, o co zostaniemy poproszeni. 

Ailurofobia (irracjonalny strach przed kotami) - podsumowanie 

Ailurofobia (nazywana również felinofobią) jest, jak sama nazwa wskazuje - jednym z rodzajów fobii, czyli zaburzenia psychicznego. 

Przejawia się panicznym strachem dotyczącym kotów i może powodować szereg dolegliwości psychologicznych i fizycznych, które występują również przy innych zaburzeniach lękowych. Chorzy często odczują wstyd, izolują się, a lęk przed powyższymi zwierzętami znacznie obniża ich jakość życia. 

Podłoże felinofobii jest bardzo złożone i w większości przypadków ciężko wskazać jedną przyczynę problemu. Na rozwinięcie patologicznego lęku przed kotami wpływa wiele elementów, które są kwestią indywidualną dla każdego człowieka. 

Postawieniem diagnozy zajmuje się lekarz psychiatra, a leczenie polega przede wszystkim na psychoterapii, wprowadzaniu technik relaksacyjnych lub medykamentów. Niezwykle pomocne jest również wsparcie bliskich.  

Fobia, choć niewidoczna gołym okiem - jest zaburzeniem jak każde inne, a osoba chorująca doświadcza realnego cierpienia z jej powodu. Nie umniejszajmy problemu ani nie zmuszajmy do kontaktu z kotami - zamiast tego okażmy wiele wyrozumiałości i zrozumienia.