Owczarek portugalski — wszystkie informacje i opis rasy

Owczarek portugalski – historia rasy

Owczarek portugalski to bardzo stara rasa psów pasterskich, znana za Półwyspie Iberyjskim od setek lat. Nazwa cão da Serra de Aires nawiązuje do Serra de Aire – pasma górskiego, stanowiącego przedłużenie pasma Serra da Estrela, położonego na prawym, północnym brzegu rzeki Tag. Jedna z hipotez zakłada, że owczarki portugalskie pochodzą od pary owczarków francuskich briardów, będących w posiadaniu hrabiowskiej rodziny Castro Guimarães. Jest to jednak mało prawdopodobne, mając na uwadze względy chronologiczne. Bardziej wiarygodne wydaje się, że owczarek portugalski  wywodzi się od innych owczarków; jest blisko spokrewniony z owczarkiem katalońskim i owczarkiem pirenejskim długowłosym, do którego jest bardzo podobny. Można zatem przypuszczać, że dalekimi przodkami owczarków są psy, które przywędrowały do Portugalii wraz z Rzymianami.

Owczarek portugalski w swojej ojczyźnie wykorzystywany jest do pilnowania stad zwierząt gospodarskich na górskich pastwiskach, przede wszystkim w regionie Alentejo, uważanym za matecznik tej rasy. Jej wzorzec opracowali portugalscy kynolodzy dr Antonio Cabral i dr Felipe Morgado Romeiros. Portugalski związek kynologiczny (Clube Português de Canicultura) uznał rasę w 1932 roku. Pod względem wystawowym owczarki portugalskie rozpowszechniły się w Portugalii dopiero w latach 50. XX wieku, kiedy FCI ostatecznie uznała rasę, co miało miejsce w listopadzie 1954 roku.

W Polsce owczarki portugalskie w ogóle nie są znane ani hodowane.

Owczarek portugalski – wzorzec rasy

Wzorzec FCI nr 93 (fragmenty)

Owczarek portugalski (Cão da Serra de Aires)

Kraj pochodzenia: Portugalia.

Użytkowość: pies owczarski, stróżujący i gospodarski.

Klasyfikacja FCI: Grupa I. Psy pasterskie i zaganiające. Sekcja 1. Psy pasterskie. Rasa nie jest objęta obowiązkiem pracy.

Wrażenie ogólne: pies średniej wielkości, o nieco wydłużonej sylwetce, wiejski w stylu, bardzo szybki i sprawny, o swobodnym, przestrzennym ruchu.

GŁOWA: średniej wielkości, szeroka, mocna, ani długa, ani masywna.

MÓZGOCZASZKA: 

CZASZKA: długość nieco większa od szerokości, kształt lekko wypukły, łuki brwiowe słabo zaznaczone, bruzda czołowa widoczna tylko do połowy czoła. Między uszami czaszka niemal płaska, guz potyliczny widoczny. Stop: wyraźny.

TRZEWIOCZASZKA:  

Nos: pożądany czarny, u psów czekoladowych i płowych może być czekoladowy,  ale zawsze musi być ciemniejszy od barwy sierści. Uzębienie: normalnie rozwinięte, zęby białe i mocne, uzębienie pełne (42 zęby) zgryz nożycowy, dopuszczalny cęgowy. Oczy: wyraz inteligentny, żywy i łagodny. Oczy osadzone w poziomej linii, możliwie ciemne, średniej wielkości, raczej okrągłe. Powieki czarne, a przynajmniej ciemniejsze od barwy sierści, odpowiadające barwie nosa. Uszy: wysoko osadzone, wiszące, bez fałd, trójkątne,  cienkie i delikatne, długości około 10 cm.

SZYJA: harmonijnie łączy głowę z tułowiem, lekko uniesiona, średniej długości i grubości, muskularna,  bez podgardla.

TUŁÓW:

Linia górna: prosta lub nieznacznie opadająca. Kłąb: wyraźny. Grzbiet: prosty lub nieznacznie opadający, długi, dobrze umięśniony. Lędźwie: krótkie, nieco wysklepione, szerokie, muskularne i związane. Zad: średnio długi i szeroki, lekko opadający, dobrze umięśniony. Przedpiersie: wyraźne, rozbudowane do przodu i na boki. Klatka piersiowa: dobrze rozwinięta, średnio głęboka i szeroka,  owalna, o nieco wysklepionych  żebrach.

Linia dolna i brzuch: zaledwie lekko podciągnięta.

OGON: wysoko osadzony, zwężający się i ostro zakończony, sięga stawu skokowego, w spoczynku opuszczony między nogami, na końcu mniej lub bardziej zagięty.

KOŃCZYNY:

Kończyny przednie: mocne, widziane z przodu i z boku pionowe, równolegle i szeroko rozstawione. Łapa: okrągła, nie płaska, palce długie i zwarte, dobrze wysklepione, pazury długie, czarne lub ciemniejsze od barwy sierści, opuszki grube i mocne.

Kończyny tylne: mocne, widziane z tyłu pionowe i ustawione równolegle. Udo: średniej długości i szerokości, muskularne, kąt w stawie biodrowym wynosi około 105 stopni. Łapa: okrągła, nie płaska, palce długie i zwarte, dobrze wysklepione, pazury długie, czarne lub ciemniejsze od barwy sierści, opuszki grube i mocne.

RUCH: pies porusza się lekkim, wyciągniętym, energicznym kłusem, przechodząc w galop, gdy wymaga tego praca.

SKÓRA: pożądane pigmentowanie wewnętrznych i zewnętrznych błon śluzowych. Skóra gruba, elastyczna, nie ciasno przylegająca.

RUCH: pies porusza się lekkim, wyciągniętym, energicznym kłusem, przechodząc w galop, gdy wymaga tego praca.

SKÓRA: pożądane pigmentowanie wewnętrznych i zewnętrznych błon śluzowych. Skóra gruba, elastyczna, nie ciasno przylegająca.

SZATA: 

Sierść: długa, prosta lub lekko falista, nieco szorstka, pożądana kozia, tworzy długą brodę, wąsy i brwi, które nie powinny zakrywać oczu. Gęsta, jednakowa na całym ciele, również między palcami. Bez podszerstka i nie wełnista, bardzo długa na głowie. Maść: żółta, kasztanowa, płowa, szara i wilczasta w różnych odcieniach, czarna z mniej lub bardziej wyraźnym podpalaniem.  Dopuszczalna  mała biała plamka na piersiach, ale nie łaty. 

WIELKOŚĆ I WAGA:

Wysokość w kłębie: pies  45 do 55 cm. Suka  42 do 52 cm. Waga: pies i suka 17 – 27 kg.

WADY: wszelkie odstępstwa od powyższego wzorca powinny być uznawane za wady i oceniane w zależności od stopnia nasilenia, wpływu na zdrowie i dobrostan psa. Każdy pies, wykazujący wyraźne wady anatomiczne lub zaburzenia psychiki, powinien być zdyskwalifikowany.

Samce  mieć muszą dwa normalnie wykształcone jądra, w pełni wyczuwalne w mosznie.

Owczarek portugalski – charakter i usposobienie

Owczarki portugalskie to niezwykle inteligentne psy, u których silnie wyewoluowały cechy typowe dla psów pasterskich i stróżujących: czujność, umiejętność utrzymywania stad w gromadzie, ostrzegania człowieka przed niebezpieczeństwem i samodzielność. Owczarek portugalski potrafi również odnaleźć zagubione zwierzę, którego – jeżeli jest taka konieczność – wytrwale poszukuje, przemierzając niekiedy znaczne odległości. Jest zawsze chętny do pracy. Cechy te sprawiają, że pies, który mieszka w mieście i nie pracuje przy owcach, musi mieć zapewnioną codzienną dużą dawkę ruchu na świeżym powietrzu – uwielbia długie spacery.

W stosunku do swojej rodziny owczarek portugalski jest bardzo wiernym i oddanym psem do towarzystwa, ale zasadniczo jest pupilem jednego właściciela i takiej więzi, jak z wybranym panem lub panią nie nawiąże z pozostałymi domownikami. Do dzieci odnosi się życzliwie, lubi zabawy z nimi, niemniej muszą się one odbywać pod kontrolą dorosłych. Akceptuje też inne zwierzęta i dobrze sprawdzi się jako drugi pies w domu. Owczarek portugalski to doskonały pies stróżujący. Nieufny wobec obcych, zaalarmuje właściciela o intruzie lub innym zagrożeniu.

Ze względu na energiczny charakter, zwinność i szybkość uczenia się owczarek portugalski świetnie nadaje się do uprawiania sportów. Poradzi sobie w agility, flyball czy frisbee – jest niezwykle skoczny. Niektóre osobniki potrafią przebiec tor przeszkód szybciej niż tradycyjnie niepokonane border collie.

Owczarek portugalski – zdrowie, pielęgnacja i żywienie

Owczarki portugalskie nie zapadają na schorzenia genetyczne, choć może sporadycznie przytrafić się dysplazja stawów biodrowych, spowodowana raczej pod wpływem czynników zewnętrznych – złego odżywiania w okresie rozwoju kośćca, nadmiernego wysiłku w młodym wieku itp. Być może rasa ta nie jest rozpowszechniona poza Portugalią za sprawą klimatu; w łagodnym klimacie oceanicznym tego kraju nie ma ani mrozów, ani silnych upałów, a takie warunki najbardziej odpowiadają owczarkom portugalskim. W każdym razie najważniejsze jest regularne odrobaczanie, szczepienie psa i prawidłowe żywienie.

Pielęgnacja owczarka portugalskiego polega głównie na szczotkowaniu, do czego trzeba go przyzwyczaić już od szczeniaka. Ze względu na długą sierść trzeba po każdym spacerze zrobić przegląd, czyszcząc okrywę włosową psa z przyniesionych „skarbów” – liści, gałązek, a przy okazji sprawdzić, czy nie ma w niej pasażerów na gapę. Należy pamiętać o obroży przeciwinsektowej, a gruntownie wyczesać psa przynajmniej raz w tygodniu. Trymowanie psa nie ma w tej rasie zastosowania, natomiast może okazać się niezbędne obcinanie pazurów u psa, jeżeli sam ich nie ściera.

Owczarek portugalski nie ma specjalnych wymagań żywieniowych. Warto jedynie zwrócić uwagę, że posiłek poranny psa pracującego lub sportowego nie powinien zanadto obciążać żołądka i musi być podany najpóźniej na 1,5 godziny przed treningiem. Jeżeli pies jedzie na zawody lub wystawę, nie powinien być rano tego dnia w ogóle karmiony.

Zwykle podaje się karmę dla psów aktywnych średniej wielkości. Posiłki pies otrzymuje zwykle rano i wieczorem, a przez całą dobę musi mieć dostęp do wody. Nie należy go przekarmiać, aby nie dopuścić do nadwagi.

Owczarek portugalski – gdzie kupić szczeniaka

W Polsce nie ma możliwości nabycia owczarka portugalskiego. Najlepiej nawiązać kontakt z hodowcami portugalskimi i postarać się sprowadzić szczenię. Pomocny może być portugalski związek kynologiczny (Clube Português de Canicultura, CPC) https://cpc.pt, który – podobnie jak Związek Kynologiczny w Polsce – jest członkiem FCI jako jedyny w swoim kraju. Po nostryfikacji rodowodu eksportowego szczeniak otrzymuje numer Polskiej Księgi Rodowodowej i podlega tym samym regulaminom, co pies urodzony w Polsce.

Podsumowanie

Owczarek portugalski jest bardzo dobrym wyborem dla rodziny mieszkającej na wsi lub pod miastem, najlepiej hodującej owce, ewentualnie posiadającej inny żywy inwentarz, dzięki któremu pies miałby codzienne zajęcie. W mieście trzeba mu zapewnić inne zajęcie – odpowiednie będą psie sporty.

Owczarek portugalski to rasa zdrowa i długowieczna; może dożyć w zdrowiu nawet do 15 lat.