Czarny terier rosyjski — wszystkie informacje i opis rasy

Historia rasy czarny terier rosyjski

Tuż po zwycięstwie Rewolucji Październikowej w Rosji Radzieckiej zaczęły powstawać szkoły wojskowe, prowadzone na nową, „rewolucyjną” modłę. Przy tych szkołach zakładano hodowle psów i ośrodki ich szkolenia na potrzeby wojska. Pierwszą i największą była powołana w 1924 roku na obrzeżach Moskwy Centralna Szkoła Psów Wojskowych i Służbowych z utworzoną przy niej hodowlą Krasnaja Zwiezda (Czerwona Gwiazda). Hodowano i szkolono w niej psy dużych ras, wykorzystywane w różnych sytuacjach w warunkach wojennych: owczarki niemieckie, sznaucery olbrzymy, dobermany, rottweilery, nowofundlandy, a także airedale teriery. Podejmowano również próby szkolenia rodzimych ras rosyjskich, jak owczarki kaukaskie, owczarki środkowoazjatyckie i południoworosyjskie jużaki. Niestety, próby te okazały się nieudane ze względu na dużą niezależność psów tych ras i ich nieprzewidywalność. Natomiast ostry, kontynentalny rosyjski klimat i trudne warunki atmosferyczne okazały się zgubne dla wyszkolonych psów wojskowych, które pełniły służbę podczas II wojny światowej.

W tej sytuacji podjęto decyzję o wyhodowaniu nowej rasy psów, która łączyłaby w sobie inteligencję, łatwość szkolenia, instynkt stróżowania i obrony, odporność na uciążliwe warunki klimatyczne i wszechstronną przydatność użytkową na potrzeby armii. Po zakończeniu działań wojennych, w II połowie lat 40. XX wieku, w ośrodku Czerwona Gwiazda rozpoczęto prace hodowlane. Historia rasy, dzięki ścisłemu nadzorowi ze strony władz, jest dobrze udokumentowana.

Z jakich ras powstał czarny terier rosyjski?

Jako rasy wyjściowe użyto dużych psów: sznaucera olbrzyma, airedale teriera, rottweilera i nowofundlanda, przy czym sznaucery miały w tworzeniu czarnego teriera rosyjskiego największy udział. Widać to zresztą do tej pory.

Do pracy zaangażowano biologów, w tym genetyków z tytułami profesorskimi. Całość nadzorowało radzieckie ministerstwo rolnictwa. Roboczą nazwą tworzonej rasy stała się – a jakże – „pies Stalina”. Początkowo skojarzono nowofundlanda z owczarkiem kaukaskim i owczarkiem niemieckim, a uzyskaną hybrydę nazwano moskiewskim wodołazem. Następnie suki airedale teriera, rottweilera i tegoż moskiewskiego wodołaza zostały pokryte tym samym psem – sznaucerem olbrzymem czarnym. Otrzymano trzy grupy mieszańców, z których wyselekcjonowano do dalszej hodowli osobniki grubokościste, o najmocniejszej budowie, dwuwarstwowej szacie i czarnym umaszczeniu, a po dalszej obserwacji – z przejawami silnego charakteru, ale i zrównoważonej psychiki.

Kolejnym etapem było kojarzenie samców rottweilera z sukami airedale terriera i moskiewskiego wodołaza. Uzyskane potomstwo poddano selekcji względem pokroju i psychiki, dobierając najlepiej rokujące. Wprowadzono je do hodowli jako czwartą grupę mieszańców.

Dalsze prace polegały na kojarzeniu między sobą mieszańców ze wszystkich czterech grup, prowadząc hodowlę w bliskim pokrewieństwie w celu utrwalenia pożądanych cech fizycznych i psychicznych. W rezultacie uzyskano stosunkowo wyrównane pogłowie, dla którego w 1955 roku sporządzono pierwszy opis rasy. W związku z nadchodzącą polityczną odwilżą zrezygnowano z pierwotnej nazwy „pies Stalina” na rzecz nazwy „czarny terier”. W ciągu kolejnego ćwierćwiecza opis rasy był kilka razy zmieniany i modyfikowany.

Dopiero w 1979 roku został opracowany ostateczny wzorzec rasy (opublikowany przez Ministerstwo Rolnictwa ZSRR w 1981 roku), której ostateczne uznanie przez FCI nastąpiło stosunkowo szybko, bo już we wrześniu 1983 roku. Otrzymała ona oficjalną nazwę czarny terier rosyjski i została zaklasyfikowana w systematyce ras do grupy III  (teriery). Jednak z uwagi na pochodzenie czarnego teriera w większości od ras z grupy II (pinczery i sznaucery, molosy, szwajcarskie psy górskie i do bydła, pozostałe rasy), w 1994 roku przeniesiono go do grupy II. Przywrócono mu także nazwę czarny terier. Czarny terier rosyjski jest uważany za największe osiągnięcie kynologiczne w Związku Radzieckim; uzyskano bowiem psa o wszechstronnym zastosowaniu użytkowym i o efektownym wyglądzie.

Do Polski pierwsze psy rasy czarny terier rosyjski trafiły pod koniec lat 80. XX wieku. Sprowadziła je z ZSRR Zofia Szczepańska (hodowla „Z Runowa”). Był wśród nich Jermak Żan – reproduktor, który położył największe zasługi w rozwoju polskich czernyszy. Doskonałą renomą cieszyła się także hodowla „Willa Taira” Ewy i Patrycji Spotan. Nieżyjąca już Ewa Spotan kilku przedstawicieli rasy sprowadziła także zza wschodniej granicy. Córka Patrycja przez pewien czas kontynuowała pracę hodowlaną, której obecnie zaprzestała.

Obecnie czarne teriery rosyjskie pojawiają się na wystawach w średnio licznych stawkach. Ich popularność od lat utrzymuje się na stałym, przeciętnym poziomie.

Czarny terier rosyjski – wzorzec rasy

Wzorzec FCI nr 327

CZARNY TERIER ROSYJSKI

(Russian Black Terrier, Russkiy Tchiorny Terrier)

Kraj pochodzenia: Rosja (ZSRR)

Użytkowość: pies służbowy, stróżujący, polujący i do towarzystwa.

Klasyfikacja FCI: Grupa 2. Pinczery, sznaucery, molosy i szwajcarskie psy do bydła, pozostałe rasy. Sekcja 1.4. Czarny terier rosyjski.

Próby pracy według uznania krajów członkowskich FCI.

WRAŻENIE OGÓLNE:

Czarny terier to duży pies o nieco wydłużonym tułowiu, atletycznej i krzepkiej budowie oraz bardzo mocnym kośćcu. Odznacza się silną muskulaturą, dużą głową, zwartym tułowiem, pojemną, głęboką klatka piersiową i harmonijną budową. Dymorfizm płciowy bardzo silnie wyrażony.

WAŻNE PROPORCJE:

Długość tułowia nieco większa niż wysokość w kłębie, suki mogą być trochę dłuższe niż samce. Głębokość klatki piersiowej nie może być mniejsza od połowy wysokości w kłębie. Długość głowy musi stanowić minimum 40 proc. wysokości w kłębie. Kufa nieco krótsza od mózgoczaszki.

ZACHOWANIE/TEMPERAMENT: 

Pies pewny siebie, pełen majestatu, w każdej sytuacji opanowany. W razie potrzeby natychmiast przyjmuje postawę aktywno-obronną, ale szybko uspokaja się po minięciu zagrożenia.  Oprócz efektownego wyglądu czarny terier odznacza się przyjaznym usposobieniem i wielką wytrzymałością.  Jest podatny na szkolenie, przystosowuje się do każdego klimatu, jest chętny do pracy i godny zaufania.

Charakter czarnego teriera rosyjskiego

Nazwa „czarny terier rosyjski” w odniesieniu do psychiki tej rasy jest dość myląca. Czarne teriery rosyjskie wywodzą się w znacznej większości od ras, które znajdują się w II grupie FCI – pinczery, sznaucery, molosy, szwajcarskie psy górskie i do bydła. Jedynym terierem, który brał udział w tworzeniu czarnego teriera rosyjskiego, jest airedale terrier. Charakter czarny terier rosyjski ma więc po molosach; jest to bardzo inteligentny pies, pewny siebie, zrównoważony i opanowany. Jest nieufny wobec obcych ludzi, a przy tym odważny. Charakter czarnego teriera rosyjskiego sprawia, że jest to znakomity pies stróżujący, czujnie strzegący swojego terytorium. Świetnie się go szkoli, gdyż uczy się bardzo szybko i jest nad wyraz pojętny. Uwielbia towarzystwo człowieka; kocha całą swoją  rodzinę, jednak jest typowym psem jednego pana i jest do niego silnie przywiązany, dlatego absolutnie nie nadaje się do kojca. Izolacja od ludzi może wywołać lęk separacyjny u psa, bardzo trudny do zlikwidowania, z którym nawet doświadczony psi behawiorysta może sobie nie poradzić.

Czarny terier rosyjski może pokojowo koegzystować z innymi zwierzętami. Sprawdzi się jako pierwszy i jako drugi pies w domu. Jest bardzo cierpliwy w stosunku do dzieci, choć ze względu na jego rozmiary zabawy powinny odbywać się pod kontrolą dorosłych. Prawidłowo wychowany czernysz nie zaczepi obcego psa, ale jeżeli zostanie zaatakowany, może być niebezpieczny.

Czarny terier rosyjski, choć wyhodowany do służby wojskowej, obecnie jest przede wszystkim psem rodzinnym i do towarzystwa. Niemniej, jego upodobanie do pracy i łatwość szkolenia sprawiają, że może on uprawiać sporty kynologiczne, np. agility, flyball lub dogtrekking. Psy tej rasy bardzo dobrze odnajdują się także w innych zajęciach jak dogoterapia lub nosework. Można je również szkolić w kierunku obedience i obrony. Nieliczne czarne teriery rosyjskie pracują jako psy tropiące i ratownicze, a także w służbach celnych i granicznych.

Układanie czarnego teriera rosyjskiego jest łatwe i przyjemne, choć musi być poprzedzone odpowiednim przygotowaniem. Najważniejsza jest prawidłowa socjalizacja szczenięcia, które powinno poznawać wszystko, co nowe: ludzi, inne zwierzęta, różne miejsca i sytuacje. Wskazane jest zapisanie szczeniaka na zajęcia do psiego przedszkola.

Opiekun czarnego teriera rosyjskiego powinien mieć sporo czasu dla psa, odznaczać się cierpliwością i konsekwencją. Musi to być osoba z doświadczeniem w pracy z dużymi psami i systematyczna, w przeciwnym razie nie da sobie rady z wychowaniem, a tym bardziej z wyszkoleniem czernysza.

Na co chorują czarne teriery rosyjskie?

Czarne teriery rosyjskie to rasa generalnie zdrowa i odporna, choć mogą się oczywiście zdarzać u nich schorzenia i dolegliwości jak u wszystkich psów ras dużych. Najczęściej pojawia się dysplazja stawów biodrowych i skręt żołądka. Psy tej rasy mogą cierpieć na przypadłości wieku szczenięcego i młodzieńczego jak krzywica (spowodowana niedoborem witaminy D3), gnilec (szkorbut – rezultat niedoboru witaminy C) czy młodzieńcze zapalenie kości. Dlatego tak ważne jest właściwe odżywianie, szczególnie kiedy szczenięta są odsadzane od matki, i dostarczanie im wszystkich niezbędnych składników odżywczych w okresie rozwoju.

U czarnego teriera rosyjskiego mogą wystąpić również choroby serca (rzadko) oraz oczu, zwłaszcza wywinięcie powiek (ektropium) i stany zapalne wskutek stałego drażnienia mechanicznego sierścią gałki ocznej. Sporadycznie może pojawić się kamica moczowa, alergie i infekcje grzybicze, zwłaszcza w okolicach brody i wąsów, spowodowane nieodpowiednią pielęgnacją.

Zdrowy, odpowiednio zadbany i dobrze odżywiony czarny terier rosyjski żyje około 12 lat, choć można spotkać osobniki starsze.

Jak zadbać o czarnego teriera rosyjskiego

Pielęgnacja czarnego teriera rosyjskiego jest dość pracochłonna. Jego sierść jest gęsta, dwuwarstwowa, dzięki niej może on żyć w surowym klimacie i jest psem odpornym na trudne warunki atmosferyczne. Czarne teriery rosyjskie nie linieją, jak większość psów, dwa razy w roku; wymianę ich sierści obserwuje się przez cały rok, dlatego już małe szczenięta należy przyzwyczajać do regularnego czesania, aby zapobiegać powstawaniu kołtunów. Do zakończenia rozwoju, co ma miejsce u czarnego teriera rosyjskiego około 18. miesiąca życia, czesanie psa należy przeprowadzać nawet 3-4 razy w tygodniu, a następnie co kilka dni, zależnie od gatunku włosa. Nieprzyzwyczajenie  do pielęgnacji szaty od szczeniaka może w późniejszym wieku spowodować silny stres u psa.

Osobną sztuką jest przygotowanie czarnego teriera rosyjskiego do wystawy. Mniej więcej co dwa miesiące należy psa ostrzyc, oczywiście pod kątem wyeksponowania wszystkich jego walorów, co powinien wykonać doświadczony groomer. Trymowanie psa nie jest stosowane, ważna za to jest kąpiel psa w specjalnym szamponie dla czarnych psów szorstkowłosych. Lekko podsuszoną sierść rozdziela się palcami, bez użycia szczotki, aby uniknąć wyprostowania sierści. Szczotkuje się dopiero po przeschnięciu, jednocześnie dosuszając suszarką. Dobry psi fryzjer zna zasady strzyżenia według wzorca i przygotuje czarnego teriera rosyjskiego do wystawy; jest to jedna z droższych usług groomerskich. Psa niewystawowego wystarczy ostrzyc trzy razy w roku. Brodę i wąsy trzeba myć, suszyć i rozczesywać po każdym posiłku, jeżeli pies otrzymuje pożywienie naturalne lub karmę mokrą.

Nie należy zapominać o systematycznej pielęgnacji uszu, z których wnętrza trzeba wyskubywać sierść, i oczu, dla których ochrony przed drażnieniem najlepiej związać długi włos na głowie w kitkę (u psów wystawowych, u niewystawowych można go po prostu obciąć). Ważne jest dbanie o zęby i usuwanie ewentualnego nalotu, a także pielęgnacja pazurów u psa. Tempo ich przyrostu jest cechą osobniczą i często czarny terier rosyjski ściera je sam. Bywa jednak, że trzeba je skrócić. Obcinanie pazurów u psa najlepiej powierzyć lekarzowi weterynarii.

Czarny terier rosyjski musi być regularnie odrobaczany i szczepiony. Choroby zakaźne u psa są bardzo niebezpieczne i często śmiertelne, dlatego ważne jest szczepienie psa nie tylko przeciwko wściekliźnie, ale również przeciwko pozostałym chorobom. Raz do roku warto wykonać profilaktycznie badanie krwi u psa.

Czym karmić czarnego teriera rosyjskiego?

Czarny terier rosyjski może otrzymywać pożywienie zarówno gotowe (suche lub mokre), jak i przyrządzane w domu. W każdym wypadku musi ono być dobrze zbilansowane pod względem składników odżywczych, witamin i soli mineralnych, zwłaszcza jeżeli chodzi o czworonogi młode, rozwijające się. Karmy gotowe powinny pochodzić od uznanych producentów, wytwarzających pożywienie dla psów z podziałem na wielkość, wiek i tryb życia. Czarny terier rosyjski może otrzymywać karmę dla psów ras dużych i olbrzymich. Zawiera ona wszystkie niezbędne dla organizmu psa składniki i nie wymaga podawania suplementów. Wiele z takich karm zawiera również substancje osłaniające stawy – glukozaminę i chondroitynę. Natomiast posiłki domowe, składające się z mięsa, podrobów i warzyw, muszą być uzupełniane preparatami witaminowymi i mineralnymi, których dawkowanie określa lekarz weterynarii.

Posiłki, niezależnie od metody żywienia, podaje się dwa, a nawet trzy razy dziennie, dzieląc dawkę dobową pożywienia na porcje. Pies nie powinien jeść bezpośrednio po wysiłku ani na minimum dwie godziny przed wysiłkiem. Takie postępowanie znacznie zmniejsza ryzyko wystąpienia skrętu żołądka, niebezpiecznego dla życia psa.

Czarny terier rosyjski musi mieć zapewniony przez całą dobę dostęp do miski z wodą.

Hodowla czarnego teriera rosyjskiego

Planując własną hodowlę czernysza należy nabyć szczenię – sukę w hodowli, która cieszy się możliwie najlepszą opinią. Przede wszystkim trzeba zwrócić uwagę, czy rodzice szczeniaka mają wykonane prześwietlenie w kierunku dysplazji stawów biodrowych. Nie jest ono wymagane przez Regulamin Hodowli Psów Rasowych ZKwP https://www.zkwp.pl/regulaminy.php, jednak hodowcy, którym zależy na zdrowych miotach, zawsze je wykonują, podobnie jak badania genetyczne pod kątem schorzeń dziedzicznych.

Uprawnienia hodowlane otrzymuje czarny terier rosyjski na ogólnych zasadach, zawartych we wspomnianym Regulaminie Hodowli Psów Rasowych. Należy zawczasu wybrać i zarejestrować przydomek hodowlany oraz rozejrzeć się za odpowiednim reproduktorem; w tej kwestii ogromną pomocą będzie kierownik sekcji rasy w macierzystym oddziale Związku lub hodowca naszej suki.

Czy terier rosyjski jest agresywny?

Dobrze socjalizowany i wychowany czarny terier rosyjski nigdy nie przejawia agresji, jeżeli nie zostanie sprowokowany.

Ile waży dorosły terier rosyjski?

Dorosły pies (samiec) waży 50 – 60 kg. Dorosła suka waży 45 – 50 kg.

Czym czesać teriera rosyjskiego?

Do czesania czarnego teriera rosyjskiego najbardziej odpowiednia jest szczotka pudlówka i metalowy grzebień.

Jak wygląda czarny terier rosyjski?

Czarny terier rosyjski wyglądem najbardziej przypomina sznaucera olbrzyma czarnego, który jest jednym z jego przodków. Jest jednak od niego większy, cięższy i potężniej zbudowany.

Podsumowanie — terier rosyjski

Czarny terier rosyjski to duży, masywny pies, z reguły zdrowy. Jest bardzo inteligentny, pojętny i podatny na szkolenie. Chętnie współpracuje z człowiekiem. Jest psem jednego pana, do którego jest najsilniej przywiązany, choć kocha całą swoją rodzinę. W stosunku do dzieci jest troskliwy i wyrozumiały. To doskonały stróż, nieufny wobec obcych i o rozwiniętym instynkcie obrony. Może być szkolony jako pies obronny, ale może również uprawiać sporty kynologiczne. Wymaga doświadczonego opiekuna, który miał już do czynienia z dużymi psami.

Czarny terier rosyjski wymaga starannej i – niestety – dość pracochłonnej pielęgnacji szaty. Pies, który nie bierze udziału w wystawach, może być krótko ostrzyżony trzy – cztery razy w roku.