Wibrysy u kota - jaka jest rola kocich wąsów?

Wibrysy, czyli wąsy kota. Czym są wibrysy u kota?

Wibrysy u kota to specjalny rodzaj owłosienia, czyli tzw. włosy czuciowe, które różnią się od zwykłych włosów, stanowiących kocią sierść, budową, wyglądem oraz funkcją. Wąsy kota określa się również jako włosy zatokowe, a także dotykowe. Wibrysy występują u różnych zwierząt, m.in. u psów, czy szczurów, jednak to właśnie u kotów ich liczebność oraz struktura sprawiają, że domowe tygrysy są wybornymi łowczymi.

Włosy czuciowe na ciele kota pojawiają się w różnych miejscach. Najwięcej znajdziemy ich na pyszczku kota (wibrysy policzkowe), ale nie brakuje ich też w okolicy oczu, brody, szyi, kończyn tylnych, a także nadgarstków (wibrysy nadgarstkowe).

Kocie wibrysy wyróżnia to, że są grube, długie, sztywne i proste. Ich grubość jest jeszcze raz taka, jak w pozostałych obszarach kociego ciała. Kocie wąsy są mocno unerwione i unaczynione. Nie posiadają gruczołów potowych. Kocie wibrysy zwykle wybarwiają się na biało lub czarno.

Po co kot ma wibrysy?

Do czego służą kotu wąsy? Oprócz tego, że to ozdoba kociego pyszczka, to jeszcze włosy czuciowe spełniają liczne funkcje dla organizmu mruczka. Przede wszystkim wspierają koci wzrok, słuch, a także pozostałe zmysły, stanowiąc narząd dotyku. Kocimi wąsami zwierzę odmierza odległości, szacuje wielkość i kształt napotkanego przedmiotu, rejestruje pojawienie się jakiegoś obiektu w otoczeniu, a także komunikuje się z innymi kotami itp. Wibrysy u kota pełnią funkcję nawigacyjną, dzięki czemu zwierzak może bez problemu poruszać się w nocy, wychwytywać ze środowiska zewnętrznego nawet najmniejszy ruch, który sygnalizuje mu o pojawieniu się potencjalnej ofiary, przeszkody itd.

Silnie unaczynione włosy policzkowe pomagają mruczkowi odnaleźć przysmak, czy ukrytą przez opiekuna zabawkę, natomiast wibrysy nadgarstkowe informują go o powierzchni napotkanego terenu.

Wibrysy u kota a jego wzrok

Kocie wąsy, o czym pisaliśmy wyżej, poprawiają wzrok pupila. Wibrysy, w połączeniu ze zmysłami wzroku i słuchu, decydują o tym, że domowy tygrys jest jednym z najlepszych, ujarzmionych przez człowieka myśliwych. Kot z natury jest dalekowidzem, wibrysy pozwalają mu na dogłębną analizę otoczenia także tych obiektów, które pojawiają się bliżej. Wąsy kota ułatwiają zwierzakowi ocenę np. wielkości szpary, przez którą mogą się przecisnąć, czy odległości między gałęziami, które trzeba przeskoczyć. Zarejestrowany podmuch wiatru, nieuchwytne dla ludzi wibracje powietrza, zmiany ciśnienia sprawiają, że kot wie, jak ma się zachować. Według badaczy kociej natury wibrysy stanowią szósty zmysł, dzięki któremu zwierzęta są w stanie "przewidzieć" nadchodzące trzęsienie ziemi.

Wibrysy u kota a jego nastrój

Kocie wibrysy pokazują też nastrój mruczka. Za ich pomocą koty budują i utrzymują relacje ze światem. Ułożone blisko siebie, niemal leżące na pyszczku, kocie wąsy mogą być sygnałem, że pupil się boi i nie czuje się bezpiecznie w danej sytuacji. Taki obrazek może także być ostrzeżeniem przed atakiem. Natomiast nastroszone, skierowane do przodu, pokazują, że kot bada teren wokół siebie. Wibrysy rozmieszczone luźno, układające się tak, jak rusza się mruczek, oznaczają spokój i poczucie odprężenia u zwierzęcia.

Należy pamiętać o tych wskazówkach, szczególnie jeśli z futrzakiem bawią się małe dzieci, które zwykle najbardziej intryguje koci ogon oraz właśnie wibrysy.

Pielęgnacja wibrysów – zostaw to swojemu kotu!

Wiemy już, że wąsy kota to swoisty narząd wzroku, zmysł dotyku oraz komunikator. Dlatego pod żadnym pozorem nie powinniśmy wykonywać żadnych zabiegów pielęgnacyjnych na wibrysach. Pielęgnacja kota powinna sprowadzać się do zabiegów na kociej skórze i włosach. Kocie wąsy powinny być zostawione same sobie. Zająć można się za to obcinaniem kocich pazurów. 

Naturalnie warto wspierać zwierzę w dbałości o te szczególne włosy, m.in. pilnując, by wibrysy futrzaka nie ucierpiały w kontakcie z dziećmi, czy innymi czworonogami. Ponadto należy wybrać takie miski do jedzenia i picia, które nie będą podrażniały wąsów. Zatem odpowiednie dla kota naczynie, służące do spożywania, to dość niska, szeroka, płaska misa. Zbyt głęboki, czy za wysoki pojemnik może zbytnio intensyfikować wrażenia dotykowe i tym samym zniechęcać zwierzaka do jedzenia.

Co to znaczy jak kot gubi wąsy? Kot bez wibrysów — czy wibrysy odrastają?

Kocie wibrysy mogą samoistnie wypadać. Od czasu do czasu stary, martwy włos usuwa się, robiąc miejsce nowemu, który zwykle wyrasta po około 2-3 miesiącach, chyba że uszkodzeniu ulega cebulka włosowa. Koty gubią wąsy i to jest naturalne. Kiedy sporadycznie zdarza się, że znajdziemy pojedynczy włos czuciowy, nie wszczynajmy alarmu. Jeśli jednak wypadanie włosów stanowi nagminną sytuację, należy zgłosić się do lekarza weterynarii, ponieważ nie jest to prawidłowy proces.

Kot bez wibrysów jest w pewnym sensie bezbronny. Ma kłopoty z przemieszczaniem się, skakaniem, wspinaniem, chwytaniem zabawki (nie wspominając o polowaniu na ofiarę), chodzeniem w ciemności, czy komunikowaniem się z innymi czworonogami. Kocie wąsy ostrzegają przed zbliżającym się niebezpieczeństwem, chronią przed przeszkodami. Bez nich kot z kłusownika, sam może stać się łatwą ofiarą.

Czy obcięte wibrysy odrastają?

Co w sytuacji, kiedy kotu zostaną usunięte wąsy na siłę? Czy uszkodzone wibrysy odrastają? Podkreślmy, że poza przypadkami medycznymi, np. podyktowanymi koniecznością ogolenia kota na pyszczku przed operacją, nie wolno wyrywać, obcinać, czy modelować kotom wąsów. Niestety, takie wyrwane wąsy najczęściej nie odrastają albo mechanizm odnowy włosa trwa w tym przypadku bardzo długo.

Jeżeli całkowicie usuniemy, utniemy, czy choćby skrócimy kotu wąsy, możemy sprawić, że stanie się on zwierzęciem wycofanym, zlęknionym, a nawet agresywnym. W dalszej konsekwencji może to doprowadzić do poważniejszych anomalii behawioralnych.

Wibrysy – ciekawostki

Oto kilka ciekawostek związanych z kocimi wąsami:

1. Okazuje się, że kocie wąsy są grubsze i dłuższe u kocurów niż u kotek.

2. Wypadanie wąsów powinno odbywać się w sposób naturalny. Badacze kociego zachowania dostrzegli bowiem, że u mruczków, którym usunięto wibrysy, nierzadko obserwuje się tzw. bóle fantomowe w obszarach, gdzie zostały uszkodzone cebulki włosowe wibrysów.

3. Wibrysy u niektórych kotów mogą występować w bardzo różnych częściach ciała. Choć określa się je wąsami, co sugeruje, że rosną tylko w okolicy pyszczka, w rzeczywistości mogą pojawiać się m.in. na tylnych i przednich łapkach, przy uszach, bądź nad oczami.

4. Powodem rzekomego braku apetytu u kota może być źle dobrana miska. Jeśli jest zbyt wysoka, za wąska, czy za głęboka, kocie wąsy są nieprzyjemnie podrażniane, co może być powodem rezygnacji z posiłku.

Wąsy u kota stanowią istotny narząd, bez którego trudno byłoby im się poruszać, polować, bawić, czy "dogadywać" z resztą świata. Nie należy ich usuwać, ani przycinać.