Jak przebiega ciąża u małych gryzoni - pierwsze objawy, jak długo trwa ciąża?

Ciąża to wzniosły czas zmian hormonalnych i fizjologicznych w organizmie małego gryzonia - w zależności od sytuacji, mogący stanowić dużą radość jak i duże zaskoczenie dla właściciela. Dzięki złożonym procesom zachodzącym w organizmie matki, na świat przychodzą wyczekiwane oseski. Z tego artykułu dowiesz się jak wyglądają pierwsze objawy ciąży, jaki jest czas jej trwania i jak wygląda poród u małych gryzoni. 

Gryzonie w okresie ciąży mają zwiększone potrzeby żywieniowe a cały proces stanowi duże obciążenie dla organizmu samicy. Warto w tym czasie zadbać o wysokiej jakości składniki odżywcze - wystarczającą ilość makro- i mikroskładników i odpowiednią podaż kalorii. Urozmaicona dieta daje wiele korzyści i pozwala na prawidłowy rozwój zarodków oraz dobre samopoczucie przyszłej mamy. Niedożywienie matek wiąże się z szeregiem niekorzystnych skutków, od niskiej masy urodzeniowej, wrodzonych nieprawidłowości, chorób przewlekłych po śmiertelność. Zapewnienie dogodnych warunków redukuje stres u ciężarnej. Odpowiedni pokarm, spokój, czystość i umożliwienie budowania gniazda ułatwiają samicy przebrnięcie przez ciężki czas ciąży i porodu. 

Małe gryzonie mogą zachodzić w ciążę nawet kilka razy w roku i w większości przypadków ciążą trwa do miesiąca. Ważne jest, aby odpowiednio przygotować się na taką ewentualność przed zakupem nowego zwierzęcia. Tak wysoką płodność zawdzięczamy wprost idealnym warunkom środowiskowym, które małe gryzonie mają zapewnione w naszych domach. Ciągły dostęp do pożywienia i wody, odpowiednia temperatura oraz wydłużenie dnia świetlnego zapewniają fantastyczne warunki do rozrodu. W naturalnych okolicznościach, skrócenie dnia świetlnego skutkuje zahamowaniem cyklu płciowego. Duża część właścicieli gryzoni rozmnaża je świadomie - na użytek własny lub na sprzedaż. Niestety jest też druga grupa, która często przy pierwszej próbie kupna gryzonia ze względu na trudność w rozpoznawaniu płci omyłkowo kupuje już zapłodnioną samicę i po kilkunastu dniach odkrywa, że oprócz wymarzonego pupila jest w klatce jeszcze kilka małych towarzyszy na gapę. 

To ile trwa ciąża, jak wygląda jej przebieg i poród to pytania nurtujące nie jednego właściciela gryzoni. 

Mysz domowa i czas trwania ciąży zależny od momentu zapłodnienia. 

Ciąża u myszy trwa od 18 do 21 dni. Gdy do zapłodnienia dojdzie podczas laktacji ciąża automatycznie może wydłużyć się nawet o 2 tygodnie. Rozpoznać ciążę najłatwiej pod jej koniec - poprzez omacywanie brzucha przez doświadczonego lekarza weterynarii - omacywanie w nieodpowiedni sposób może zakończyć się poronieniem. Dodatkowo o zapłodnieniu świadczy widoczny czop śluzowy zamykający wejście do pochwy. Podczas porodu na świat przychodzi od kilku do kilkunastu młodych. Pod osłoną nocy mysz domowa wydaje na świat oseski - bez okrywy włosowej, ślepe i głuche. Sierść zaczyna się u nich pojawiać po 48 godzinach, a pierwsze dźwięki słyszą po upływie 72 godzin - gdy otwierają się przewody słuchowe. Próbowanie pokarmów innych niż mleko mamy rozpoczyna się wraz z otwarciem przez myszy oczu, czyli w okolicach 10-13 dnia, a sama laktacja trwa od 3 do 4 tygodni. Około 28 dnia życia myszy osiągają dojrzałość płciową i w tym okresie (wraz z końcem karmienia mlekiem matki) należy oddzielić je od rodzicielki oraz jeśli nie planujemy dalszego rozmnażania - samice od samców. 

Szczur - młode rodzą się bezbronne - ślepe, głuche i nagie 

Długość ciąży u szczura waha się od 21 do 23 dni. W czasie jej trwania ważne jest, aby ograniczyć samicy stres i zapewnić spokój izolując ją od reszty stada. Ciążę możemy zauważyć już po 2 tygodniach, dodatkowo oprócz oznak fizjologicznych takich jak powiększony obrys brzucha, nabrzmiałe gruczoły mlekowe, obserwujemy zmiany w zachowaniu szczurzycy oraz budowanie przez nią gniazda. Samica w ciągu roku może mieć od 7 do 9 miotów. Matka rodzi najczęściej od 6 do 12 młodych i już na następny dzień jest zdolna do zapłodnienia, dlatego należy nadal ją izolować, aby nie doszło do kolejnej ciąży. Poród odbywa się nocą lub wczesnym rankiem i trwa średnio do 2 godzin, rozpoczyna je wylizywanie zewnętrznych narządów płciowych i silny niepokój. Po porodzie oseski odpoczywają w gnieździe a matka przegryza pępowinę oraz zjada pozostałe błony płodowe i łożysko będące bogatym źródłem składników odżywczych. U nowonarodzonych szczurów w drugim dniu zaczyna pojawiać się sierść a w trzecim zaczynają słyszeć. Szczury przez długi czas pozostają ślepe. Po 13 dniu życia otwierają oczy. Laktacja tak jak u myszy trwa do 4 tygodni i także po tym czasie odsadzamy maluchy od matki. Dojrzałość płciową młode osobniki osiągają między 5 a 8 tygodniem życia. 

Chomik dżungarski - waleczny mały gryzoń 

U chomika przy próbie zapłodnienia odmiennie niż u innych gatunków - dla bezpieczeństwa osobnika płci męskiej - samicę wkładamy do klatki samca. Natychmiast po akcie kopulacji należy wyjąć samiczkę, aby ta dotkliwie nie pogryzła swojego partnera. Ciąża trwa 16 dni i samica wydaje na świat średnio od 5 do kilkunastu młodych. Rocznie samica jest zdolna do urodzenia 5-6 miotów. Poród zajmuje nawet do 12 godzin, a pierwszym jego zwiastunem jest niepokój samicy. Młode przychodzą na świat bez okrywy włosowej - pojawia się ona dopiero w 5 dniu życia. W okolicy 10 dnia mały chomik zaczyna samodzielnie jeść. Małe chomiki otwierają oczy w 14-16 dniu życia. Laktacja tak jak u innych małych gryzoni trwa do 4 tygodni a bezpośrednio po jej zakończeniu samica ponownie ma ruję - informuje o niej krwisty wypływ z pochwy i agresywne zachowanie względem samców. U tego gatunku nie występuje ruja poporodowa. Po 4 tygodniach należy odłączyć młode od matki, aby ta nie zrobiła im krzywdy. U większego przedstawiciela chomików - chomika syryjskiego podobnie jak u myszy ciąża trwa 18-21 dni. 

Kawia domowa (świnka morska) - po porodzie maluchy mogą potrzebować naszej pomocy. 

Czas trwania ciąży u świnki morskiej to 68 do 72 dni. W okolicy 4-5 tygodnia waga świnki znacząco wzrasta. Ważne jest, aby w tym czasie zapewnić jej spokój, odpowiednią ilość pożywienia oraz specjalne witaminy dla gryzoni. Prawidłowo przebiegająca ciąża nie zmienia zachowania świnki. Wszystkie odchylenia od normy należy natychmiast skonsultować z lekarzem weterynarii. W tym szczególnym czasie należy delikatnie obchodzić się z ciężarną samicą, nie powinno się podnosić świnki, aby nie uszkodzić kształtującego się płodu. Tuż przed porodem świnka udaje się w spokojne, ciemne miejsce. Poród trwa zazwyczaj do godziny, choć zdarzają się też przypadki, gdzie świnka rodzi maleństwo w kilka minut. Aby samica zaakceptowała młode nie można brać ich na ręce - jedyną interwencję powinniśmy podjąć w sytuacji, gdy maleństwo ma problemy z oddychaniem. Interwencja polega na pocieraniu nowonarodzonego gryzonia ręcznikiem i odwrócenie maleństwa nozdrzami do dołu, aby pomóc mu pozbyć się wód płodowych z dróg oddechowych. 

Koszatniczka - niespotykana opieka obojga rodziców i długi przebieg ciąży 

Ciąża u koszatniczki trwa 3 miesiące. Dojrzałość płciową młode koszatniczki osiągają, mając niecałe pół roku, a rocznie są zdolne odchować dwa mioty. Po kopulacji wejście do pochwy jak u myszy zamyka czop śluzowy. Wczesne rozpoznanie ciąży jest możliwe po stwierdzeniu obecności wyschniętej krwi w okolicach zewnętrznych narządów płciowych. Poród odbywa się w nocy i trwa najczęściej kilka godzin. Po porodzie matka dokładnie wylizuje maleństwa, których jest zazwyczaj około 7 (do nawet kilkunastu) i przez pierwszy tydzień ogrzewa je ciepłem swojego ciała, gdyż maluchy nie mają jeszcze wykształconego mechanizmu termoregulacji. W przeciwieństwie do innych małych gryzoni młode rodzą się już w dużej mierze sprawne - mają okrywę włosową, odpowiednio przystosowane zęby i dobry wzrok. Opiekę nad maluchami powinien sprawować także samiec, ale należy pamiętać by na 2 dni po porodzie oddzielić go od samicy, ponieważ u młodej mamy pojawia się tak zwana ruja poporodowa. Niestety jej organizm nie jest jeszcze gotowy na kolejną ciążę, dlatego tak ważne jest, aby miała ona chwilę wytchnienia po porodzie sam na sam z małymi. Po 6 tygodniach należy oddzielić koszatniczki zarówno od rodziców jak i od osobników płci przeciwnej. Po tym czasie młode są gotowe do opuszczenia rodzinnego domu. 

Słowem zakończenia 

Nadrzędną zasadą każdego opiekuna małych gryzoni powinno być ich odpowiedzialne rozmnażanie. Gdy nie mamy odpowiedniej wiedzy i zaplecza powinniśmy zapobiegać niechcianym ciążom. Znalezienie domów dla małych gryzoni to nie małe wyzwanie a wielkość miotów często nie pozwala na zatrzymanie wszystkich osesków w naszych czterech ścianach. Stąd rozsądna kontrola rozmnażania i dbanie o gryzonie, które są już z nami, zapewnią im błogie i spokojne życie.