Łupież u psa – rodzaje, przyczyny i leczenie psiego łupieżu

Czym jest psi łupież? 

To nic innego, jak martwy, zrogowaciały naskórek, który wstępuje w dużych ilościach na skórze ciała psa i jego okrywie włosowej. Jest łatwy do zauważenia. Może mieć postać pojedynczych białych płatków lub sklejać się, tworząc większe skupiska. Nie jest to zjawisko fizjologiczne, czyli zgodne z prawidłowym funkcjonowaniem organizmu twojego czworonoga. Ten stan zawszea wiąże się z nieprawidłowościami, które należy wyeliminować, aby pupil mógł cieszyć się zdrową skórą i lśniącą sierścią. 

Co tak na prawdę jest podłożem powstawania łupieżu? Może mieć on kilka przyczyn, dlatego w celu ich ustalenia oraz wyleczenia zwierzęcia, należy skonsultować się z lekarzem weterynarii. 

Rodzaje łupieżu 

Wyróżniamy dwa rodzaje łupieżu, z którym mogą zmagać się nasi czworonożni przyjaciele. 

Forma sucha jest zdecydowanie częściej spotykana. Charakteryzuje się występowaniem licznych, białych, sypkich płatków, które w większości zlokalizowane są blisko skóry zwierzęcia. Powstają one na skutek wzmożonego rogowacenia naskórka. W przebiegu tego schorzenia okrywa włosowa, czyli sierść, staje się matowa, krucha i łamliwa. Towarzyszą jej liczne wykwity skórne stanowiące źródło świądu. W skutego tego pies uporczywie się drapie, a to prowadzi do podrażnienia skóry. Uszkodzenie bariery ochronnej stanowi idealną okazję dla drobnoustrojów do wniknięcia w jej głąb i zainicjowania choroby. 

Łupież tłusty, nazywany również mokrym, może być następstwem przewlekłej i nieleczonej postaci tej jednostki chorobowej. Jest zdecydowanie bardziej widoczny, gdyż występuje z silnym łojotokiem. Towarzyszy mu nieprzyjemny zapach skóry. Zrogowaciałe komórki naskórka zlepiają się i tworzą łatwe do zauważenia na sierści psa złogi. Mają one postać jasnych skorupek, które nawarstwiając się, mogą tworzyć blisko skóry błyszczący pancerz. Często w miejscu złuszczenia pojawia się zaczerwieniony obszar będący oznaką stanu zapalnego skóry, a całemu procesowi towarzyszyć może zapalenie gruczołów łojowych. Pies drapie się w uporczywy sposób, powodując jeszcze większe uszkodzenia w obrębie wierzchniej warstwy skóry objętej procesem chorobowym. W wyniku mikrourazów dochodzi do nadkażeń bakteryjnych. Skutkuje to powstaniem grudek i krostek.  

Zwiększona utrata włosów oraz swędząca skóra są symptomami tej jednostki chorobowej, bez względu na jej formę. W zaawansowanych przypadkach może dochodzić do wtórnego wikłania tego procesu. 

Najczęstsze przyczyny łupieżu 

Łupież u psa może być powodowany przez wiele czynników. Najważniejsze jest, by znaleźć przyczynę problemu i wyeliminować ją trwale, a następnie wprowadzić leczenie, którego celem będzie powrót do prawidłowego funkcjonowania twojego czworonoga. 

Łupież a nieprawidłowa pielęgnacja 

Jako jedną z najczęstszych przyczyn występowania łupieżu u psa jest nieprawidłowa pielęgnacja skóry i sierści zwierzęcia. Zarówno zbyt częste, jak i zbyt rzadkie mycie pupila może skutkować zapaleniem gruczołów łojowych, zwiększoną utratą włosów oraz nadmiernym łuszczeniem się skóry. Częste kąpiele prowadzą do uszkodzenia powłoki hydrolipidowej skóry, co z kolei zwiększa ryzyko wystąpienia infekcji bakteryjnych, wirusowych czy grzybiczych. Dodatkowo źle dobrany kosmetyk może spowodować podrażnienie naskórka i zwiększone złuszczanie się jego martwych komórek. W efekcie łupież pojawia się na całym ciele zwierzęcia. 

Pamiętaj, że ludzkie kosmetyki mają inny skład niż te przeznaczone dla zwierząt, między innymi dlatego, że pH skóry psa i człowieka się różni. Substancje zapachowe w nich zawarte są częstymi alergeneami dla zwierząt. Źle dobrany preparat może spowodować podrażnienie skóry, zwiększone złuszczanie się martwych komórek skóry, co skutkuje rozwojem łupieżu. Dlatego tak ważne jest stosowanie kosmetyków przeznaczonych dla zwierząt, najlepiej tych z linii weterynaryjnych. W ofercie dostępne są preparaty hipoalergiczne, których stosowanie zmniejsza ryzyko wystąpienia reakcji nadwrażliwości u twojego pupila. 

Łupież a czynniki infekcyjne 

Łupież może również stanowić objaw towarzyszący jednostkom chorobowym takim jak grzybica skóry, inwazja pcheł czy innych pasożytów zewnętrznych, jak np. roztocza Cheyletiella. Pasożyty zewnętrzne, bytując w skórze psa, drażnią ją i uszkadzają, co powoduje silny świąd. W diagnostyce różnicowej u zwierzęcia prezentującego objawy łupieżu lekarz weterynarii powinien wykluczyć obecność pasożytów. Niejednokrotnie powodują one uszkodzenie skóry oraz skutkują ogromnym osłabieniem organizmu. Zaczerwieniona i swędząca skóra wywołuje intensywne drapanie, co z kolei powoduje powstanie wtórnych nadkażeń bakteryjnych. 

Łupież a stres 

W sytuacji stresowej, takiej jak np. wizyta w gabinecie weterynaryjnym, twój zwierzak może manifestować napięcie i dyskomfort w różny sposób. Jednym z objawów jest zmatowienie sierści i wystąpienie łupieżu, który wręcz „osypuje się” ze zwierzęcia. Jest to reakcja naturalna, częściej obserwowana u kotów niż u psów. 

Długofalowo należy znaleźć i wyeliminować źródło generujące wysoki poziom stresu u twojego zwierzęcia. Warto zadbać o czynniki mogące pozytywnie wpłynąć na obniżenie napięcia, takie jak np. zwiększenie aktywności fizycznej. 

Łupież a alergia 

Psy, tak samo, jak ludzie, cierpią na choroby alergiczne. Jednym z objawów nietolerancji pokarmowej czy odpowiedzi immunologicznej na alergen wziewny może być łupież. Alergiczne zapalenie skóry jest schorzeniem coraz częściej diagnozowanym przez lekarzy weterynarii. 

Wiele czynników środowiskowych może powodować wystąpienie lub zaostrzenie tego procesu, szczególnie u psów, które mają do tego predyspozycje genetyczne, a są nimi np. labradory, buldogi, teriery, setery, spaniele, beagle, bassety, lhasa apso czy dalmatyńczyki. Zmiany na powierzchni skóry mogą być powodowane przez alergie pokarmowe oraz skórne. Zjawiskom tym często towarzyszy łupież. Prawidłowe ustalenie przyczyny tego schorzenia jest procesem trudnym i złożonym, niejednokrotnie wymagającym wykonania szeregu badań oraz długotrwałej współpracy z lekarzem weterynarii. W celu eliminacji problemu powinien on przeprowadzić szeroki wywiad uwzględniający dietę oraz czynniki środowiskowe, które mogą być potencjalnymi alergenami. Następnie, zadaniem właściciela jest eliminacja potencjalnych winowajców. Należy to robić w sposób stopniowy i wykluczać je pojedynczo, gdyż okres utrzymywania się czynnika uczulającego w organizmie zwierzęcia może wynosić nawet ponad 14 dni. 

Dodatkowo istnieje możliwość wykonania testów alergicznych. Najczęściej lekarz zleca wykonanie dwóch testów: z krwi i skórnych. W laboratorium podczas badania próbki krwi określa się, czy są obecne przeciwciała na alergeny i jakiego rodzaju. Próby te jednak nie są traktowane przez specjalistów jako miarodajne źródło informacji. Ukazują one jedynie sposób reakcji organizmu twojego czworonoga na substancję potencjalnie alergizującą, a nie czy pies jest faktycznie uczulony na dany czynnik. 

Jeżeli pomimo podjętych powyżej działań objawy będą dalej się utrzymywać, lekarz weterynarii prawdopodobnie przepisze twojemu psu leki przeciwalergicznie i odczulające, a w celu zapewnienia mu komfortu zabezpieczy go przeciwświądowo. 

Łupież a dieta 

Nieprawidłowa dieta skutkuje niedoborami, które zaburzają prawidłowe funkcjonowanie skóry. Dlatego tak ważne, żeby była prawidłowo zbilansowana, pełnowartościowa oraz bogata w witaminy i minerały, w tym niezbędne makro- i mikroelementy. 

Najważniejszymi składnikami pokarmu, w odniesieniu do utrzymania prawidłowej kondycji skóry, są cynk i nienasycone kwasy tłuszczowe. Zwróć uwagę na ich zawartość w dodatkach żywieniowych na etykiecie karmy, gdyż to właśnie niewielka podaż tych związków w diecie psa skutkuje pogorszeniem stanu skóry i włosów twojego pupila. 

Cynk jest niezwykle ważny, gdyż to on odpowiada za neutralizację wolnych rodników w celu ochrony komórek skóry psa, dodatkowo znacznie przyspieszając jej odnowę i regenerację. Wspomaga syntezę białek takich jak np. kolagen, co zapewnia okrywie włosowej elastyczność i wytrzymałość. 

Suplementacja nienasyconych kwasów tłuszczowych jest niezbędnym elementem w profilaktyce zdrowej skóry i włosów twojego pupila, dlatego warto zwrócić uwagę na odpowiedni stosunek kwasów omega-3 oraz omega-6 w jego diecie. Są to składniki egzogenne, co oznacza, że nie są syntetyzowane w organizmie zwierzęcia i musimy dostarczyć mu je  wraz z pożywieniem. Odpowiadają za wzmocnienie bariery hydrolipidowej, dzięki czemu skóra pupila jest lepiej nawilżona i odporna na działanie czynników zewnętrznych, takich jak np. promieniowanie UV. Jeżeli skład diety twojego czworonoga jest ubogi w niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), to możesz zastanowić się nad ich suplementacją w postaci specjalnych olejów przeznaczonych dla zwierząt dodawanych do posiłków lub wprowadzeniem dobrej jakościowo karmy rybnej. 

Łupież jako objaw chorób endokrynologicznych? 

Zaburzenia hormonalne, takie jak zespół Cushinga, niedoczynność tarczycy czy cukrzyca, mogą również prowadzić do rozwoju łupieżu. Podstawą procesu diagnostycznego jest holistyczne podejście do problemu, a nie tylko objawowe leczenie tego schorzenia skóry. 

Leczenie łupieżu 

W zależności od stopnia zaawansowania zmian skórnych lekarz weterynarii zaordynuje różny sposób postępowania. Na samym początku należy wykluczyć źródło problemu. Łagodne zmiany , bez wtórnych infekcji skórnych, mogą być leczone przez zastosowanie szamponoterapii oraz preparatów, które mają na celu odbudowanie bariery hydrolipidowej skóry. 

Jeżeli proces jest zaostrzony, występują wtórne nadkażenia bakteryjne, a pies intensywnie się drapie, lekarz weterynarii najprawdopodobniej zaordynuje terapię przeciwświądową oraz antybiotykoterapię, co pozwoli twojemu pupilowi na powrót do prawidłowego funkcjonowania.