Wszoły - przyczyny i objawy występowania wszołów u psa

Czy psy są jedynym żywicielem wszołów? 

Wszoły należą do pasożytów stałych, dlatego wszystkie ich stadia rozwojowe żyją na żywicielu. Inwazją najczęściej dotknięte są psy, ale zostały również stwierdzone u lisów i kotów, a także innych dzikich gatunków psów, w tym na kojotach, wilkach szarych i szakalach złocistych. 

U kota oprócz Trichodectes canis może pasożytować również wszoł Felicola subrostratus, który występuje jedynie u tego gatunku. 

Jak wyglądają wszoły? 

Są to owady małe, bezskrzydłe, które charakteryzuje żółtawa barwa pancerza. Ich rozmiary wahają się od 1,7 do 1,9 mm długości. Głowa wszołów jest znacznie szersza niż tułów, posiadają również trójczłonowe czułki i odwłok pokryty gęsto szczecinkami. 

Skąd się biorą wszoły?

Wszoły mogą się pojawić z kilku różnych źródeł, ale najczęściej przenoszone są drogą bezpośredniego kontaktu z inną osobą lub zarażonymi przedmiotami osobistymi, takimi jak grzebienie, szczotki do włosów, czapeczki czy ubrania. Mogą również przenieść się z jednego zwierzęcia na drugie, jeśli mają one bliski kontakt. Wszy nie skaczą ani nie latają, ale mogą przemieszczać się z jednego miejsca na drugie, korzystając z kontaktu fizycznego z nosicielem, co może ułatwić ich przenoszenie. W związku z tym unikanie bezpośredniego kontaktu z osobami lub zwierzętami, które są zarażone wszołami, oraz regularne utrzymywanie higieny osobistej i czystości pomieszczeń są kluczowe dla zapobiegania zakażenia wszołami.

W jaki sposób dochodzi do zarażenia wszołami? 

Pasożyty najczęściej przedostają się na zdrowego psa przez kontakt bezpośredni ze zwierzętami opadniętymi wszołami. Należy jednak pamiętać, że wszoły mogą przeżywać poza żywicielem do 14 dni, stąd źródłem inwazji mogą być także legowiska i narzędzia używane do pielęgnacji. Samice wszołów przyklejają jaja do podstawy włosów. Po kilku dniach wykluwają się z nich larwy, które po kilkukrotnym linieniu przekształcają się w postacie dojrzałe płciowo. Rozwój pasożytów trwa 3 do 5 tygodni. 

Czy wszoły to wszy?

Warto mieć na uwadze, że wszy i wszoły to dwa różne pasożyty zewnętrzne. Wszoły nie różnią się znacząco od wszy – mają podobne rozmiary i również posiadają krótkie odnóża zakończone szponami, którymi przyczepiają się do ciała pupila. Głowa Trichodectes canis jest szersza od tułowia, natomiast wszy charakteryzują się wąską głową. Różnica między oboma gatunkami polega również na sposobie odżywiania się – wszy żywią się krwią nosiciela, wszoły, prócz krwi, spożywają również włosy, martwy naskórek i płyn wysiękowy. Infestacja Trichodectes canis rzadko jest przyczyną niedokrwistości u psów. Najczęściej są to jednak inwazje mieszane. 

Wszoły u psa — objawy kliniczne 

Objawy wszołowicy są bardzo zbliżone do objawów towarzyszących obecności innych pasożytów zewnętrznych, dlatego w celu postawienia diagnozy niezbędna jest konsultacja z lekarzem weterynarii. Pies zaczyna się nadmiernie drapać, ponieważ przemieszczające się po jego ciele owady powodują u niego niepokój i świąd. W wyniku ocierania się włosy stają się matowe i mogą wypadać, czego efektem są wyłysienia. W wyniku wtórnych zakażeń powstałych na skutek drażnienia mechanicznego dochodzi do pojawienia się krost, strupów i zmian ropnych. Miejscem predylekcyjnym gnieżdżenia się wszołów są trudno dostępne, ciepłe miejsca, takie jak pachy, ogon, okolice głowy i uszu oraz grzbiet zwierzaka. 

Wszoły u psa — rozpoznanie 

Objawy towarzyszące inwazji pasożytów zewnętrznych u czworonoga łatwo zaobserwować. Jest to częsty powód wizyty w gabinecie weterynaryjnym, a pacjentami są zazwyczaj młode, nowo nabyte przez opiekunów zwierzęta. Lekarz weterynarii stawia rozpoznanie na podstawie charakterystycznych objawów klinicznych. Diagnozę popiera również stwierdzenie obecności jaj wszołów w badaniu mikroskopowym włosów oraz dorosłych osobników w zeskrobinie skóry. 

Czym zwalczyć wszoły? 

Leczenie wszołowicy powinno przebiegać pod okiem lekarza weterynarii, który dobierze odpowiedni lek przeciw pasożytom zewnętrznym. Należy wystrzegać się preparatów łatwo dostępnych w sklepach zoologicznych, gdyż zazwyczaj wykazują one małą skuteczność. Ponadto leczenie niepoprzedzone diagnozą lekarza może przynieść więcej szkód niż pożytku. Równocześnie z eliminacją wszołów u pupila należy poddać dezynsekcji jego legowisko. Preparaty przeciwko pasożytom zewnętrznym są zazwyczaj dostępne w postaci kropli spot-on do nakrapiania na skórę zwierzaka, a ich użycie jest niezwykle proste. Po zastoso­waniu leku ważne jest regularne i dokładne wyczesywanie pupila grzebieniem z bardzo wąskim rozstawem zębów, by usunąć jaja wszołów. Profilaktyka przeciwko wszołowicy u psa polega na okresowym przeglądzie i badaniu, a także poddawaniu kwarantannie nowych zwierząt. 

Co ważne, Trichodectes canis jest wektorem tasiemca psiego Dipylidium caninum, dlatego bardzo ważne jest również regularne badanie kału pupila i odrobaczanie. 

Oto lista skutecznych metod zwalczania wszoł:

1. Preparaty przeciwpasożytnicze — dostępne są w sprzedaży specjalne szampony, płyny, lub spreje, które zawierają substancje aktywne przeznaczone do zabijania wszołów. Stosuje się je zgodnie z instrukcjami na opakowaniu, zwykle aplikując na wilgotne włosy, pozostawiając na pewien czas, a następnie dokładnie spłukując.

2. Grzebień do usuwania — specjalne grzebienie o wąskich zębach lub grzebienie do usuwania lendrów są skutecznym narzędziem do usuwania zarówno dorosłych wszołów, jak i jaj (lendrów) z włosów. Regularne grzebanie włosów przez kilka dni lub tygodni może pomóc w eliminacji infestacji.

3. Pranie i dezynfekcja — ważne jest, aby prać wszystkie przedmioty osobiste, takie jak pościel, ręczniki, ubrania itp., które mogą być zanieczyszczone wszołami, w gorącej wodzie i suszyć w wysokich temperaturach, aby zabić wszelkie wszy i ich jaja.