Pumi — owczarek węgierki — wszystkie informacje i opis rasy

Owczarek węgierski pumi – historia rasy

W XVII i XVIII wieku nizinne tereny dzisiejszych Węgier, zwłaszcza Kraj Zadunajski (Transdanubia) były w większości pastwiskami dla zwierząt gospodarskich, głównie owiec. Sprowadzano je z Niemiec i Francji, a stadom towarzyszyły psy, których zadaniem było pasienie i strzeżenie stad. Niemieckie psy odznaczały się zwinnością, natomiast francuskie były w typie teriera i oprócz zwinności cechowała je większa ciętość. Na Węgrzech istniały już rodzime rasy pasterskie, w tym puli, przeznaczone do pilnowania stad. Zaczęto krzyżować je z przybyszami. Oprócz nich do krzyżówek dołączyły – również miejscowe – mudi, będące w typie szpica.

Te przypadkowe kojarzenia dały początki nowej rasie. Po raz pierwszy nazwa „pumi” w źródłach pisanych pojawiła się w 1795 roku. Wciąż łączono ze sobą puli, mudi i nowopowstałe pumi w celu poprawienia cech użytkowych psów. Nowe owczarki węgierskie miały krótszą sierść niż puli – nie formowały im się sznury, miały także dłuższy pysk i częściowo stojące uszy. Odznaczały się ponadto żywszym temperamentem.

Taka nieplanowa hodowla pumi trwała przez ponad 120 następnych lat. W tym czasie pumi stał się popularny jako pies pasterski, pilnujący stad krów i owiec, ale również wykorzystywany był do tępienia gryzoni w gospodarstwach, do czego skłonność zawdzięczał zapewne domieszce krwi terierów. Polował także na lisy, zakradające się nocami do kurników. Poza tym odznaczał się rozwagą i wyjątkowo łagodnym usposobieniem. Stąd przylgnęło do niego określenie „wilk w owczej skórze”.

Po upadku Austro-Węgier i ukonstytuowaniu się niepodległego państwa węgierskiego powstał węgierski związek kynologiczny (MEOE), który otworzył księgę rodowodową pumi, od 1923 roku uznawał je za odrębną rasę, a rok później opracował jej pierwszy wzorzec. Ostatecznie FCI uznało rasę pumi w sierpniu 1954 roku. Przez wiele następnych lat rasa pumi właściwie nie była znana poza Węgrami; dopiero pod koniec lat 70. XX wieku zainteresowali się nią Skandynawowie. Do dziś najwięcej hodowli pumi poza ojczyzną rasy jest w Szwecji i Finlandii. Rasa ta jest tam popularna jako rodzinna, a także sportowa – pumi doskonale nadaje się do agility, dog dance, obedience i innych psich sportów.

Owczarek węgierski pumi – wzorzec rasy

Wzorzec FCI nr 56

PUMI

Kraj pochodzenia: Węgry

Data publikacji obowiązującego wzorca:  06.04.2000

Użytkowanie: pies pasterski; jego wygląd przywodzi na myśl teriera. Może być wykorzystywany do pracy przy większych zwierzętach. Ma doskonały węch. Jest świetnym obrońcą przed drapieżnikami i łowcą gryzoni. Wspaniały pies do towarzystwa, nadający się do mieszkania w bloku. Potrzebuje dużo ruchu i zajęcia, dobrze radzi sobie w rozmaitych sportach.

Klasyfikacja FCI: Grupa 1 – psy pasterskie i zaganiające. Sekcja 1 – psy pasterskie. Rasa nie jest objęta obowiązkiem pracy.

WYGLĄD OGÓLNY:

Owczarek węgierski pumi to rasa średniej wielkości. Jest wesołym psem pasterskim w typie teriera, co szczególnie widać, patrząc na jego głowę o wydłużonej kufie. Uszy ma stojące, załamane ku przodowi na jednej trzeciej długości. Sylwetka pumi jest kwadratowa. Pies jest niemal ciągle czujny i pobudzony, dlatego szyję nosi wysoko. Jego sierść jest średniej długości, falista i kędzierzawa, o różnych umaszczeniach, zawsze jednolitych.

WAŻNE PROPORCJE:

·         długość tułowia i wysokość w kłębie są równe,

·         głębokość klatki piersiowej nieco mniejsza od połowy wysokości w kłębie,

·         długość kufy nieznacznie mniejsza od połowy długości głowy; długość szyi równa długości głowy i wynosi 45 proc. wysokości w kłębie.

ZACHOWANIE — TEMPERAMENT: 

Energiczny pies pasterski, niezmordowany, odważny, nieco podejrzliwy wobec obcych. Owczarek węgierski pumi jest dość hałaśliwy. Jego wygląd wyraża gotowość do działania, jest to niezwykle aktywny pies, ciągle w ruchu. Zachowanie flegmatyczne lub brak pewności siebie są nietypowe.

GŁOWA:

Stosunkowo długa i wąska, z charakterystycznie wydłużoną kufą.

Mózgoczaszka:

Czaszka: w górnej części dość szeroka i wysklepiona, czoło długie, nieznacznie wysklepione, widziane z boku płaskie. Łuki brwiowe umiarkowanie rozwinięte. Stop: bardzo nieznaczny; czoło przechodzi niemal prostą linią pomiędzy brwiami w grzbiet nosa.

Trzewioczaszka:

Nos: wąski, tępo zakończony. Zawsze czarny, niezależnie od umaszczenia. Długa kufa zwęża się ku nosowi, nie może być szpiczasta. Wargi: ściśle przylegające do zębów, ciemno pigmentowane. Uzębienie: szczęki mocne, zęby białe, mocne, dobrze rozwinięte. Zgryz nożycowy, uzębienie pełne – 42 zęby, zgodnie z wzorem zębowym. Policzki: dobrze umięśnione. Oczy: średnio szeroko rozstawione, nieco skośne, średniej wielkości, owalne, ciemnobrązowe, o żywym i inteligentnym wyrazie. Powieki dobrze przylegające do gałki ocznej i pigmentowane. Uszy: stojące, wysoko osadzone, końce załamane ku przodowi w jednej trzeciej, licząc od nasady. Średniej wielkości, równe, w kształcie odwróconej litery V. Ruchliwe.

SZYJA: 

Średniej długości, nieco łukowata, muskularna, noszona pod kątem 50-55 stopni do poziomu. Skóra na szyi sucha, przylegająca, bez fałd.

TUŁÓW:

Suchy, o dobrze rozwiniętych, napiętych mięśniach. Szczupła, sprężysta i harmonijna sylwetka jest bardzo charakterystyczna i typowa dla pumi. Linia górna: prosta. Kłąb: wyraźny, długi, opadający. Grzbiet: krótki, prosty i mocny. Lędźwie: krótkie, dobrze związane, proste. Zad: krótki, lekko opadający, umiarkowanej szerokości. Klatka piersiowa: nie za szeroka, płaska, dość głęboka. Żebra  raczej płaskie, tylko nieznacznie wysklepione. Mostek długi, sięgający łokcia. Brzuch: napięty, lekko podkasany.

OGON:

Wysoko osadzony, koliście zawinięty nad zadem. Sierść na ogonie twarda, odstająca, z niewielkim miękkim podszerstkiem. Sierść długości 7-12 cm. Ogon cięty ani szczątkowy nie są dopuszczalne.

KOŃCZYNY:

Kończyny przednie: ustawione pod klatką piersiową, stanowią pewną podporę dla tułowia. Proste, równoległe i nie za szeroko rozstawione. Łopatki: długie i ustawione nieco ukośnie, pod kątem około 55 stopni. Staw barkowy umiejscowiony dokładnie nad najgłębszym punktem klatki piersiowej. Ramiona: krótkie i dobrze umięśnione, tworzą z łopatką kąt 100-110 stopni. Łokcie: dobrze przylegające do tułowia. Przedramiona: długie, suche. Śródręcza: pionowe. Łapy: zaokrąglone, kocie, o dobrze wysklepionych palcach i sprężystych opuszkach. Pazury mocne, czarne lub ciemnoszare.

Kończyny tylne: mocne, widziane z boku – nieco odstawione do tyłu. Widziane z tyłu – równoległe, proste, rozstawione ani za szeroko, ani za wąsko. Uda: długie, muskularne. Stawy skokowe: umiejscowione na tej samej wysokości, co łokcie. Podudzia: długie i suche. Stawy skokowe: suche, dobrze uformowane. Śródstopia: krótkie, pionowe. Łapy: jak przednie. Wilcze pazury niepożądane.

RUCH:

Żwawy i energiczny, krok krótki, dynamiczny i harmonijny, cała sylwetka wyraża w ruchu odwagę i pewność siebie. Kłus lekki, harmonijny, tylne łapy stawiane dokładnie w miejscu przednich.

SKÓRA: 

Bez fałd, dobrze pigmentowana. W miejscach widocznych – czarna lub łupkowoszara.

SZATA:

Sierść: owczarek węgierski pumi ma sierść falistą i kędzierzawą, w kępkach. Nie  może być ani gładka, ani spilśniona w sznury, długości od 4 do 7 cm, tworząca mniejsze i większe kępki, gęsta, szorstka i sprężysta. Twardy, ale nie drutowaty włos okrywowy, miękki podszerstek. Na uszach włos gęsty i szorstki, średniej długości, stojący. Nad oczami i na kufie krótki. Przygotowanie sierści polega jedynie na trymowaniu palcami, dopuszczalne lekkie wymodelowanie głowy i nóg za pomocą nożyczek, niemniej jednak strzyżenie całej sylwetki jest niedopuszczalne. Wygląd pumi powinien być jak najbardziej naturalny.

Umaszczenie:

• szare w różnych odcieniach (szczenięta rodzą się czarne i jaśnieją z wiekiem),
• czarne,
• białe,
• płowe (fako) w odcieniu czerwonym, żółtym lub kremowym; umaszczenie to pożądane jest z domieszką włosów czarnych lub szarych, i wyraźną maską. Przy wymienionych umaszczeniach biała plamka na piersi, o średnicy nie większej jak 3 cm, i białe znaczenia na placach nie stanowią wady.

Maść powinna być nasycona i jednolita (jedynie płowa z pożądaną domieszką i dopuszczalnymi białymi znaczeniami).

WYMIARY:

Wysokość w kłębie: pies 41 - 47 cm, najlepiej 43 - 45 cm; suka 38 - 44 cm, najlepiej 40 - 42 cm.

Waga:  pies 10 - 15 kg, najlepiej 12 - 13 kg; suka 8 - 13 kg, najlepiej 10 - 11 kg

WADY:

Wszelkie odchylenia od powyższego wzorca powinny być uznawane za wadę i oceniane w zależności od stopnia nasilenia.

WADY  DYSKWALIFIKUJĄCE:

• Głowa okrągła jak u puli, kufa krótsza niż 40% długości głowy.
• Wyraźny stop.
• Brak więcej niż dwóch P1, brak jakiegokolwiek innego zęba (M3 nie są brane pod uwagę).
• Przodozgryz, tyłozgryz, krzywe szczęki.
• Uszy całkowicie stojące, załamane u podstawy lub niejednakowo noszone.
• Sierść krótka, gładka, długa, mocno sfilcowana, nastroszona lub matowa.
• Umaszczenie czekoladowe lub wielobarwne, wyraźne łaty lub znaczenia (np. podpalanie lub czaprak).
• Wielkość poza limitem określonym we wzorcu.

UWAGA:

Samce muszą mieć dwa, prawidłowo rozwinięte jądra, całkowicie umieszczone w worku mosznowym.

Charakter psa rasy pumi

Jak wszystkie psy pasterskie, także i pumi jest psem łagodnym, o opiekuńczym usposobieniu, zwłaszcza w stosunku do dzieci. Jest też pełen energii i temperamentu. Niegdyś wykorzystywany do pasienia owiec i krów, do pilnowania gospodarstwa, tępienia szkodników, a także do polowań. Instynkt stróżowania pozostał u rasy pumi do dziś; stąd typowa dla tej rasy szczekliwość i nieufność wobec obcych ludzi. Zachował również ciętość, typową dla teriera. Przejawia się ona w zamiłowaniu do polowania na gryzonie i na owady. Te ostatnie po schwytaniu od razu zjada, lepiej więc mieć go na oku, kiedy złapie owada i nie pozwolić mu na konsumpcję, ponieważ niektóre z nich mogą być niebezpieczne (osy, szerszenie) lub toksyczne.

Szczeniak rasy pumi powinien być jak najwcześniej socjalizowany; dotyczy to zwłaszcza psów wystawowych, które nie mogą zachowywać się wobec obcych ze zbytnią rezerwą – sędzia na wystawie nie może odnieść wrażenia jego lękliwości. Pies rasy pumi ma być zrównoważony i reagować spokojnie na dotyk.

Pumi sprawdza się jako pierwszy, a także jako drugi pies w domu!!!. Dobrze porozumiewa się z innymi psami i z kotami, o ile są wychowane razem z nim. Kłopot może być z gryzoniami (chomik, świnka morska) z uwagi na zamiłowanie do ich łowienia. Pumi jest odpowiednim towarzyszem dla osób, preferujących aktywny wypoczynek. Jego zapotrzebowanie na ruch jest bardzo duże i z chęcią będzie uprawiał różne psie sporty: agility, obedience, dog dance czy flyball. Zwłaszcza doskonale radzi sobie w agility może odnosić spore sukcesy – jest to piesek szybki i zwinny. Pumi jest bardzo dobrym kompanem do zabawy z dziećmi, w stosunku do których zachowuje się opiekuńczo; oczywiście zabawa powinna odbywać się pod nadzorem osoby dorosłej. Może zostawać sam w domu, ale trzeba mu zapewnić codzienną sporą dawkę ruchu – długie spacery, połączone z zabawą i bieganiem. Jeżeli jest niewybiegany i zostanie sam np. w ogrodzie, może zasiać na grządkach… spustoszenie, a to może okazać się niebezpieczne, gdyż mogą się na nich znajdować nie tylko zdrowe warzywa, ale i rośliny trujące dla psa.

Wychowanie pumi nie jest trudne w porównaniu z innymi psami. Mimo że z usposobienia przypomina teriera, należy jednak do grupy owczarków i jest bardzo podatny na układanie. Jego opiekun powinien mieć dość silny charakter, aby wyraźnie wskazać psu, kto jest przewodnikiem, ponieważ pumi to pies o sporej niezależności. Łagodna stanowczość – tak najlepiej można określić optymalną postawę opiekuna w procesie  szkolenia. Prawidłowe, systematyczne układanie zaowocuje doskonałym wynikiem; pumi będzie znakomitym psem do towarzystwa, tak w domu z ogrodem, jak i w mieszkaniu na piętrze w bloku. W tym drugim wypadku trzeba jednak pracować nad jego hałaśliwością, aby nie narazić się na skargi sąsiadów. Może w tym pomóc profesjonalny psi behawiorysta.

Owczarek pumi – zdrowie, pielęgnacja, żywienie

Pumi to rasa z reguły zdrowa i długowieczna. Owczarki te chorują rzadko, choć jak każda rasa, mają predyspozycje do określonych schorzeń i dolegliwości. Najczęściej dokucza im dysplazja stawów biodrowych – wada o podłożu genetycznym, choć zależna również od czynników zewnętrznych: wysiłku, trybu życia, warunków bytowych i żywienia. Oprócz tego zdarza się wypadanie rzepki i mielopatia zwyrodnieniowa; obie te dolegliwości są uwarunkowane genetycznie i zdiagnozowane osobniki nie mogą być dopuszczone do hodowli. Nie powinno się również, ze względu na zdrowie szczeniąt, rozmnażać osobników z dysplazją i choć w naszym kraju nie ma obowiązku prześwietlania psów rasy pumi w jej kierunku, odpowiedzialny hodowca zawsze to zrobi, ponieważ zależy mu, aby szczeniaki były zdrowe.

Poza dolegliwościami narządu ruchu i układu nerwowego u pumi mogą występować niektóre choroby oczu o podłożu dziedzicznym. Warto wykonać u potencjalnej pary rodzicielskiej badania genetyczne pod kątem tych chorób, aby uniknąć przykrych niespodzianek.

Pielęgnacja pumi jest średnio trudna. Ich sierść ma własności samoczyszczące, ale psy tej rasy nie linieją, dlatego podstawą pielęgnacji jest regularne szczotkowanie oraz trymowanie co kilka miesięcy. Sierść pumi rośnie cały czas i kontakt z wilgocią może spowodować jej filcowanie. Trymowanie wykonuje się palcami, bez użycia narzędzi, bowiem zgodnie z wzorcem pumi musi mieć szatę naturalną. Strzyżenie psów tej rasy nie jest dopuszczalne w większości krajów członkowskich FCI, choć w Skandynawii jest praktykowane. Natomiast w ojczyźnie rasy dozwolona jest jedynie niewielka korekta długości sierści.

Co do kąpieli pumi, zdania są podzielone w związku z samooczyszczeniem się włosa. Jeżeli jednak kąpiel psa jest konieczna, wcześniej psa należy dokładnie rozczesać, a myć ugniatając. Sierść suszy się za pomocą ręczników, bez użycia suszarki, gdyż pod wpływem ciepłego powietrza może ona się wyprostować i stracić formę.

Niezbędna jest systematyczna kontrola oczu, uszu, uzębienia i pazurów, które na ogół pumi ściera sam, podczas długich spacerów lub ćwiczeń.

Żywienie pumi jest podobne do żywienia innych ras. Najwygodniej jest podawać zbilansowaną gotową karmę – suchą lub mokrą. Musi to być produkt renomowanej firmy i przeznaczony dla ras średnich. Oczywiście inny skład ma karma dla szczeniaka, inny dla psa dorosłego o umiarkowanej aktywności, jeszcze inny – dla psa pracującego lub seniora. Dobry producent oferuje takie zróżnicowanie. Można podawać tradycyjne posiłki przyrządzane w domu, ale wówczas należy zadbać o suplementację witaminowo-mineralną w dawce określonej przez lekarza weterynarii.

Owczarek węgierski pumi – szczeniak, wystawy, hodowla

W naszym kraju trudno o szczeniaka pumi dlatego najlepiej poszukać go w ojczyźnie rasy – na Węgrzech, ewentualnie w krajach skandynawskich, gdzie cieszy się sporą popularnością. Warto wcześniej zaopatrzyć się w fachową literaturę o rasie; niestety, nie ma polskich pozycji na jej temat i trzeba się posiłkować publikacjami obcojęzycznymi.

Pumi to rasa rzadka, w Polsce raczej niespotykana, dlatego pseudohodowla psów!!! tej rasy raczej się nie zdarzy podczas poszukiwań. Kupowanie rasowego psa!!! musi być przemyślane i poprzedzone przygotowaniami teoretycznymi. Trzeba się też nastawić na spore koszty związane ze sprowadzeniem szczeniaka z zagranicy. Szczenię przeznaczone do dalszej hodowli kosztuje nieraz nawet kilka tysięcy euro. Dodatkowo hodowca może doliczyć inne koszty, jak czipowanie psa!!!, paszport dla psa!!!, który jest niezbędny do przewożenia go w obrębie krajów członkowskich Unii Europejskiej, ponadto przepisy FCI wymagają, aby hodowca wyrobił w swoim kraju eksportowy rodowód psa!!!, w przeciwnym razie szczeniak nie będzie mógł być zarejestrowany w ZKwP. Niektórzy hodowcy w umowie kupna umieszczają dodatkowe zastrzeżenia, np. ubezpieczenie psa!!! podczas transportu, a koszty te ponosi kupujący.

Uprawnienia hodowlane nabywa pumi w wieku powyżej 15 miesięcy, po uzyskaniu odpowiednich ocen wystawowych lub (alternatywnie) zaliczeniu przeglądu kwalifikacyjnego, a także po wykonaniu badania profilu DNA. Wszystkie te dane umieszcza się w rodowodzie i muszą zostać potwierdzone przez kierownika sekcji rasy lub przewodniczącego Oddziałowej Komisji Hodowlanej. Szczegóły zawiera Regulamin Hodowli Psów Rasowych ZKwP - https://www.zkwp.pl/regulaminy.php.

Podsumowanie

Owczarek węgierski pumi to rasa rzadka, bardzo inteligentna, łatwo układająca się. Pumi jest świetnym towarzyszem całej rodziny, darzy uczuciem wszystkich w domu, a w stosunku do dzieci jest szczególnie troskliwy. Psy tej rasy są doskonałymi stróżami i z natury są nieufne wobec obcych, dlatego wymagają wczesnej socjalizacji.

Nie są to tak duże owczarki, jak np. komondor czy kuvasz, dlatego mogą z powodzeniem mieszkać w bloku. Należą jednak do ras dość hałaśliwych i może to przeszkadzać sąsiadom. Pumi jest na ogół psem zdrowym, potrzebuje sporo ruchu. Nadaje się do uprawiania różnych psich sportów. Dobrze utrzymany pumi może dożyć nawet 14-15 lat.