Hawańczyk — opis rasy i wszystkie informacje

Historia rasy hawańczyk 

W XVI i  XVII wieku na Kubę zaczęli masowo przybywać hiszpańscy kolonizatorzy. Przywozili oni ze sobą małe psy do towarzystwa, w tym białe biszony, maltańczyki, coton de Tulear i różne inne małe rasy psów długowłosych. W wyniku mniej lub bardziej przypadkowych kojarzeń z czasem powstała populacja niewielkich piesków o ciężarze ciała od 1,5 do 3 kg. Miały one długą, jedwabistą sierść o czysto białym umaszczeniu. Te małe, długowłose psy znane były pod nazwą blanquito de la Habana (bielasek z Hawany). Wiele z nich zabrali ze sobą do Europy Hiszpanie, którzy decydowali się na powrót z kolonii do domu. W Hiszpanii otrzymały one nazwę „hawańskie psy jedwabistowłose”, a w skrócie nazywano je hawańczykami. 

Kolejna fala emigracji z rejonów Morza Śródziemnego za Atlantyk, w tym na Kubę, miała miejsce na początku XIX wieku. Podobnie jak ich przodkowie przed wiekami, ówcześni emigranci przywozili ze sobą swoje czworonogi, wśród których najwięcej było ras miniaturowych, w tym pudli o różnych umaszczeniach. Zaczęto je krzyżować z blanquito, co dało początek całkowicie nowej rasie. Jej pogłowie odznaczało się większymi rozmiarami, miało również różnorodne umaszczenia. Właśnie te psy znane są do dziś jako hawańczyki. Najczęściej występowały one w kolorze tytoniu (brunatnobrązowym), co prawdopodobnie miało wpływ na powstanie legendy o pochodzeniu tej rasy z Kuby. W każdym razie hawańczyk w krótkim czasie stał się ulubieńcem zamożniejszych Kubańczyków. 

Na początku XX wieku Kuba proklamowała niepodległość, a po I wojnie światowej stała się zamorską atrakcją turystyczną dla znanych i bogatych ludzi, dziś powiedzielibyśmy – celebrytów. Po objęciu władzy przez reżim Fidela Castro bogaci mieszkańcy zaczęli masowo opuszczać Kubę, pozostawiając tam swoje psy pod opieką znajomych bądź służby, ponieważ nie wolno było ich wywozić. Mimo to udało się nielegalnie przemycić pewną liczbę psów do Stanów Zjednoczonych. 

Po nielegalnym wywiezieniu kilku psów z Kuby, ich nieliczne potomstwo przetrwało w USA, gdzie rozwinęła się hodowla tej rasy. Te, które pozostały na Kubie, spotkał różny los; część z nich ocalała dzięki kubańskiej miss piękności, Catalinie Lasa (1876-1930), która pasjonowała się hodowlą hawańczyków. FCI ostatecznie uznała hawańczyka we wrześniu 1963 roku, nadając mu numer wzorca 250. Został zaklasyfikowany do grupy 9. FCI – psy ozdobne i do towarzystwa. 

Klub Hawańczyka w USA został utworzony w roku 1979, natomiast kubańska federacja kynologiczna przystąpiła do FCI w roku 1987. Od tej pory rozpoczęła się intensywna rekonstrukcja populacji hawańczyka na bazie grupy psów, będących potomkami ocalałych kubańskich i hodowanych już od dłuższego czasu amerykańskich. American Kennel Club (AKC) uznał hawańczyka w roku 1996. Od lat 90. XX wieku hawańczyk uznawany jest na Kubie za rasę narodową. Popularny jest w całej Ameryce Północnej, a w Europie w Holandii, krajach skandynawskich i w Niemczech. 

Do Polski pierwsze hawańczyki zostały sprowadzone z Czech w 2002 roku. Rasa ta zdobywa coraz więcej zwolenników ze względu na niewielkie rozmiary, sympatyczny i niezwykle przyjacielski charakter oraz długowieczność. Na wystawach występuje regularnie, choć jeszcze niezbyt licznie. 

Jak wygląda pies rasy hawańczyk — wzorzec 

HAWAŃCZYK (Bichon havanais) – Wzorzec FCI nr 250 

POCHODZENIE: Zachodnia część basenu Morza Śródziemnego. Kraj rozwoju rasy: Kuba.  

KLASYFIKACJA FCI: Grupa 9 – Psy ozdobne i do towarzystwa. Sekcja 1 – Biszony i rasy pokrewne.  

Rasa nie jest objęta obowiązkiem pracy.  

WRAŻENIE OGÓLNE: Hawańczyk to krzepki, niewielki pies, mający krótkie łapki, z długą, obfitą, delikatną  i – bardziej pożądaną – falującą szatą. Jego ruch jest żywy i sprężysty.  

WAŻNE PROPORCJE:  Długość kufy (od wierzchołka nosa do stopu) jest równa odległości pomiędzy stopem a guzem potylicznym. Proporcja długości tułowia (mierzonego od stawu barkowego do guza siedzeniowego) i wzrostu w kłębie wynosi 4:3.  

ZACHOWANIE/TEMPERAMENT: wyjątkowo bystry  pies, którego łatwo jest ułożyć jako  ostrzegającego. Czuły, o wesołym, przyjaznym  usposobieniu, czarujący, swawolny i nieco skory do błazeństw. Uwielbia dzieci i może bawić się z nimi bez końca.  

GŁOWA: hawańczyk ma średniej długości głowę; proporcja pomiędzy długością czaszki a długością tułowia (mierzoną od kłębu do nasady ogona) wynosi 3:7. 

MÓZGOCZASZKA 

Czaszka: płaska lub bardzo delikatnie wysklepiona; szeroka; w okolicy czołowej słabo rozbudowana. Czaszka oglądana od góry zaokrąglona z tyłu, a prawie prostopadła i kanciasta z pozostałych trzech stron. Stop: umiarkowanie zaznaczony. 

TWARZOCZASZKA 

Nos: czarny lub brązowy. Kufa: zwężająca się nieznacznie w kierunku nosa, ale nie spiczasta ani kanciasta. Wargi: delikatne, suche, nieobwisłe. Zgryz: nożycowy. Uzębienie kompletne najwyżej cenione. Brak P1 i M3 tolerowany. Policzki: bardzo płaskie,  niewystające. Oczy: dość duże, w kształcie migdała, brązowe, możliwie jak najciemniejsze, łagodne w wyrazie. Powieki ciemnobrązowe lub czarne. Uszy: osadzone dość wysoko, opadające wzdłuż policzków, tworząc niewielki, lekko unoszący je fałd. Końce uszu lekko zaokrąglone. Uszy pokryte włosem, formującym długie frędzle. Nie są ani odstawione, ani nieprzylegające ściśle do policzków. 

SZYJA: średniej długości.  

TUŁÓW: długość tułowia nieznacznie przekracza wzrost w kłębie. Grzbiet: górna linia prosta, nieznacznie wysklepiona w okolicy lędźwiowej. Zad: widocznie opadający. Żebra: dobrze wysklepione. Brzuch: dobrze podkasany.  

OGON: noszony wysoko bądź w formie pastorału, bądź zawinięty na grzbiecie (bardziej pożądany). Okryty jedwabistą, długą sierścią, tworzącą frędzle.  

KOŃCZYNY 

KOŃCZYNY PRZEDNIE: proste i równoległe, suche, o dobrej kości. Odległość między podłożem a łokciem nie powinna być większa niż odległość od łokcia do kłębu. 

KOŃCZYNY TYLNE: dobra kość; umiarkowane kątowanie. 

ŁAPY: nieco wydłużone; małe i zwarte.  

RUCH: zgodnie ze swym wesołym i energicznym usposobieniem, hawańczyk porusza się zdumiewająco lekko i elastycznie. Swobodny ruch kończyn przednich  w linii prostej pociąga za sobą ruch kończyn tylnych. 

SZATA 

SIERŚĆ: jedno- lub dwuwarstwowa. Podszerstek  wełnisty, dość słabo rozwinięty; często całkowicie nieobecny. Włos okrywowy bardzo długi (dorosłe osobniki mają sierść długości 12-18 cm), miękki, prosty lub falisty, może formować loki. Wszelkie zabiegi groomerskie, wyrównywanie długości włosa przy użyciu nożyczek lub trymowanie, są zabronione. Długa sierść hawańczyka może być jedynie wyrównywana na łapach, nieznacznie skracana na czole, by nie zakrywała okolicy oczu oraz – ze względów higienicznych – na pysku, lecz lepiej widziana jest długa sierść naturalnie pozostawiona. 

UMASZCZENIE: rzadko jest czysto białe. Płowe w różnych odcieniach z dopuszczalnymi nieznacznymi przyciemnieniami, czarna, kolor hawana (w brązowo rudym kolorze cygar), kolor tytoniu, rudawobrązowa. Łaty w wymienionych kolorach są dopuszczalne, jak również podpalanie w różnych odcieniach. 

WIELKOŚĆ: wzrost w kłębie od 23 do 27 cm. Tolerancja: od 21 do 29 cm.   

WADY: wszelkie odchylenia od podanego wzorca rasy powinny być uznawane za wady i oceniane w zależności od stopnia nasilenia oraz wpływu na zdrowie i sprawność zwierzęcia. 

WADY  DUŻE: • Nietypowy wyraz ogólny. • Graniasta lub szpiczasta kufa, krótsza lub dłuższa od  czaszki. • Oczy hawańczyka jastrzębie; zbyt głęboko osadzone lub wyłupiaste; obwódki powiek częściowo niedopigmentowane. • Zbyt długi lub zbyt krótki tułów. • Prosty, nienoszony nad grzbietem ogon. • „Francuski” front (nadgarstki ustawione zbieżnie, łapy odstawione na zewnątrz). • Zniekształcone tylne łapy. • Twardy, rzadki włos okrywowy; krótka szata (z wyjątkiem szczenięcej); ślady zabiegów groomerskich.  

WADY DYSKWALIFIKUJĄCE: • Agresja lub nadmierna lękliwość. • Depigmentacja nosa. • Przodozgryz lub tyłozgryz . • Ektropium, entropium; brak pigmentu na jednej lub obydwu powiekach. • Wielkość poza granicami, podanymi we wzorcu.  Każdy pies o nietypowej budowie i/lub przejawiający zaburzenia psychiki powinien zostać zdyskwalifikowany.   

N.B:  Samce powinny mieć dwa normalnie rozwinięte jądra, w pełni wyczuwalne w mosznie. 

Czy hawańczyk lubi dzieci? 

Hawańczyk to typowy pies do towarzystwa, bardzo inteligentny, bystry, o wesołym usposobieniu. Psy tej rasy bardzo mocno przywiązują się do swojej rodziny. Najlepiej czują się, kiedy wszyscy domownicy są razem a one mogą im bezustannie i we wszystkim asystować. Uwielbiają spędzać czas z opiekunami, dopominając się zainteresowania i pieszczot. 

Hawańczyk kocha dzieci, traktując je jak członków swojego stada. Jest psem całkowicie pozbawionym agresji, dlatego może to być pierwszy pies w rodzinie, która dotąd nie miała zwierząt. Wobec gości jest nastawiony przyjaźnie, choć kiedy wyczuje intruza, sygnalizuje to głośnym szczekaniem. Inne zwierzęta w domu traktuje życzliwie, dobrze też porozumiewa się z innymi psami, np. z sąsiedztwa;  nie wszczyna bójek, jest zawsze chętny do zabawy. Niektóre hawańczyki mogą być nieśmiałe i wycofane, ale żaden nie okaże złości. 

Hawańczyk wymaga aktywności, choć nie mogą to być bardzo długie spacery ze względu na niewielkie rozmiary psiaka. Dobrze sprawdzi się on w sportach takich jak agility lub flyball, może być też psem terapeutycznym. Psy tej rasy uczą się bardzo szybko, często same, bez polecenia, popisują się sztuczkami – lubią być w centrum uwagi. Hawańczyka można zostawić samego w domu, ale trzeba go wyposażyć w gryzaki i zabawki, aby miał się czym zająć, w przeciwnym razie można po powrocie zastać – mówiąc łagodnie – nieporządek. 

Mimo że hawańczyki należą do ras bardzo pojętnych i szybko uczących się, potrzebują stanowczego, choć łagodnego prowadzenia. Ważna jest też wczesna socjalizacja, w tym kontakty z innymi zwierzętami, także większymi od niego, aby nie bał się ich, traktując obojętnie. Może to być łatwiejsze, jeżeli w domu oprócz hawańczyka jest inny, większy pies do towarzystwa. 

Na co chorują hawańczyki?

Hawańczyk jest rasą zdrową i długowieczną, bez większych problemów zdrowotnych, aczkolwiek również u tej rasy psów mogą się zdarzyć wady i schorzenia, typowe dla ras małych i miniaturowych. Najczęściej występuje u nich zwichnięcie rzepki kolanowej, którego etiologia nie jest do końca zbadana. Wiadomo, że jest to dolegliwość częściowo uwarunkowana genetycznie, ale zależy także od trybu życia, żywienia i kondycji zdrowotnej psa. Dlatego w okresie rozwoju szczeniaka nie są wskazane forsowne ćwiczenia ani długie spacery, dopóki układ kostny nie ukształtuje się ostatecznie. 

Inną przypadłością dotykającą hawańczyka (także wiele ras pokrewnych z rodziny biszonów) jest zaćma. Jest ona dziedziczna, ale można obecnie wykonać badanie DNA na jej obecność lub nosicielstwo i unikać kojarzeń par zwierząt, które są jej nosicielami. Wprawdzie Regulamin Hodowli Psów Rasowych nie nakłada obowiązku wykonywania takich badań, ale odpowiedzialni hodowcy przeprowadzają je we własnym zakresie przed dopuszczeniem do rozrodu, w trosce o dobro przyszłych szczeniąt. U hawańczyka mogą ponadto pojawić się problemy z sercem, postępujący zanik siatkówki (PRA), martwica główki kości udowej, a u niektórych szczeniąt – wrodzona głuchota. Dobry hodowca z doświadczeniem dość szybko zorientuje się, czy szczeniak jest głuchy, po otwarciu kanałów słuchowych, co następuje około 3. tygodnia życia miotu. W razie wątpliwości trzeba poprosić o konsultację lekarza weterynarii. 

Jak należy karmić hawańczyka? 

Hawańczyk może być żywiony tak, jak każda inna rasa – suchą lub mokrą, pełnowartościową i zbilansowaną karmą dla psów ras małych i miniaturowych. Nie wymaga ona dodatkowej suplementacji. Na opakowaniu zawsze jest podana dawka dzienna, którą zaleca się podzielić na dwie mniejsze porcje – poranną i wieczorną. 

Wielu opiekunów preferuje karmienie jedzeniem przyrządzanym w domu. Jest to o tyle kłopotliwe, że trudno jest obliczyć wartość energetyczną i zestaw składników odżywczych w jednej porcji posiłku w warunkach domowych, ponadto takie pożywienie wymaga uzupełniania preparatami mineralnymi i witaminowymi. Preparaty takie są do nabycia w sklepach zoologicznych lub gabinetach weterynaryjnych, najczęściej pod postacią kropli lub proszku, a ich dawkowanie, mimo że zazwyczaj podane jest na opakowaniu, warto skonsultować z lekarzem weterynarii. Niezależnie od sposobu żywienia, hawańczyk musi mieć całodobowy dostęp do miski z wodą, którą należy często zmieniać, aby pozostawione w niej resztki pokarmu z psiego pyska nie psuły się i nie spowodowały rozstroju żołądka hawańczyka. 

Czy hawańczyk gubi sierść?

Pielęgnacja hawańczyka to głównie troska o jego szatę. Psom wystawowym nie strzyże się sierści, musi ona jednak być dokładnie wyczesana i ewentualnie delikatnie skorygowana na łapach i wokół oczu. Typ sierści decyduje o częstotliwości czesania; w przypadku kręconej, wełnistej i bardzo gęstej sierści trzeba to robić częściej, a samo czesanie jest bardziej czasochłonne. Zwierzęta wystawowe wymagają użycia dobrych jakościowo kosmetyków – szamponów do mycia i odżywek do stosowania po kąpieli psa. 

Oprócz pielęgnacji sierści niezbędna jest regularna kontrola stanu uszu, które zawsze po kontakcie z wodą należy starannie osuszyć, bowiem pozostawiona wilgoć w połączeniu z wyższą temperaturą wewnątrz ucha sprzyja rozwojowi uciążliwych drobnoustrojów. Trzeba też sprawdzać uzębienie pod kątem osadzania się kamienia nazębnego i przycinać pazury, jeżeli hawańczyk sam ich nie ściera. 

Kalendarz odrobaczania i szczepień ochronnych hawańczyka ustala się indywidualnie z lekarzem weterynarii. Dorosłe zwierzęta szczepi się raz na dwa lata przeciwko wszystkim chorobom zakaźnym. Szczenięta szczepi się trzykrotnie, w wieku 8, 10 i 12 tygodni przeciwko tym chorobom, a ostatnie, trzecie szczepienie może być połączone ze wścieklizną. Następnie po roku podaje się przypominającą dawkę szczepionki (kombajn) wraz ze wścieklizną, później po dwóch latach. Szczepienie przeciwko wściekliźnie jest ustawowo obowiązkowe i wykonuje się je corocznie. Na tydzień przed każdym szczepieniem psa należy odrobaczyć. 

Hawańczyk – wystawy, hodowla, szczenięta 

Hawańczyk uzyskuje uprawnienia hodowlane na ogólnych zasadach, wymienionych w Regulaminie Hodowli Psów Rasowych Związku Kynologicznego w Polsce. Psów tej rasy nie obowiązują żadne dodatkowe wymogi kwalifikacyjne, wyszczególnione w załącznikach do tego Regulaminu. Jest on dostępny na stronie www.zkwp.pl w zakładce Regulaminy. 

Po uzyskaniu odpowiednich ocen wystawowych lub pozytywnego wyniku przeglądu hodowlanego można, po ukończeniu przez psa (sukę) 18 miesięcy, dopuścić je do rozrodu. Oczywiście konieczne jest wcześniejsze zarejestrowanie przydomka hodowlanego, który po zatwierdzeniu w FCI będzie przypisany dożywotnio do hodowcy. Szczenięta wszystkich hodowanych przez niego ras będą nosić ten właśnie przydomek. Może on być odziedziczony, co wymaga dopełnienia formalności związkowych w tej kwestii. 

Jak nazwać psa rasy hawańczyk?

Przykładowe imiona dla suki hawańczyka: Daisy, Bella, Coco, Rosie, Lulu.
Przykładowe imiona dla psa hawańczyka: Charlie, Max, Teddy, Rocky, Oliver.

Ile kosztuje pies rasy hawańczyk?

Cena szczeniaka zależy od wielu czynników, przede wszystkim od renomy hodowli zarejestrowanej w FCI, linii hodowlanej i tytułów, posiadanych przez psy z niej pochodzące. Z tego względu cena może wynosić od 5 tys. zł nawet do 10 tys. zł. Przed podjęciem decyzji warto przemyśleć, czy wolimy szczeniaka zdrowego, od dobrego, uznanego hodowcy (a w związku z tym droższego), czy kupić „po taniości” z ogłoszenia, a później wydać tysiące na leczenie, bo szczeniak nie został zaszczepiony lub odrobaczony, i w rezultacie ponieść koszty znacznie wyższe, do tego bez gwarancji przeżycia lub braku powikłań. Jak rozsądnie kupować szczeniaka, szerzej piszemy tutaj!!! 

Podsumowanie - hawańczyk

Hawańczyk należy do małych psów do towarzystwa. Może być pierwszym psem w rodzinie. Ogromnie przywiązuje się do wszystkich jej członków, kocha zabawę i pieszczoty, uwielbia spać w łóżku. Hawańczyki występują w kilku rodzajach umaszczenia, a najbardziej typowym jest tytoniowe (brunatnobrązowe). 

Hawańczyk to rasa zdrowa i długowieczna, bardzo inteligentna i podatna na układanie. Może uprawiać psie sporty – agility i frisbee. Pies ten zaakceptuje kota i inne zwierzę w domu, bardzo lubi dzieci i chętnie bawi się z nimi jak z przedstawicielami własnego gatunku. Jest mało szczekliwy. 

Sierść hawańczyka wymaga starannej i dość czasochłonnej pielęgnacji. Psy, które nie uczestniczą w wystawach, można ostrzyc, dzięki czemu pielęgnacja szaty będzie łatwiejsza.