Nadciśnienie krwi u kota - przyczyny, skutki, leczenie

Więcej informacji znajdziesz na amodeus.vet/pl/

Mechanizmy regulacji ciśnienia tętniczego u kotów

Wszystkie narządy wewnętrzne potrzebują ciągłego zaopatrzenia w krew. Zapewnia ona odpowiednią ilość tlenu i składników odżywczych oraz umożliwia usuwanie metabolitów. Za regulację perfuzji (ukrwienia) odpowiada kilka współpracujących ze sobą mechanizmów.

Układ nerwowy

W rdzeniu przedłużonym i moście (częściach mózgowia odpowiedzialnych za kontrolę podstawowych funkcji życiowych) znajduje się ośrodek naczynioruchowy. Odpowiada on za centralną regulację ciśnienia krwi i koordynację innych mechanizmów wpływających na pracę układu krwionośnego.

Receptory dla ciśnienia krwi (baroreceptory) zlokalizowane są w zatoce szyjnej i łuku aorty. Informacje z nich przekazywane są nerwami IX i X do ośrodka naczynioruchowego. W przypadku wzrostu ciśnienia dochodzi do zmniejszenia częstotliwości uderzeń serca i rozszerzenia naczyń krwionośnych. W ten sposób obniża się nacisk wywierany przez krew na ściany naczyń - spada ciśnienie. W przypadku hipotensji (nadmiernego spadku ciśnienia) dochodzi do pobudzenia pracy serca i przyspieszenia tętna. Obwodowe naczynia krwionośne zwężają się, a nacisk na ich ściany zwiększa.

Na regulację układu krwionośnego wpływają także sygnały m.in. z ośrodka oddechowego, regulacji temperatury ciała oraz układu limbicznego. Dlatego obserwuje się wzrost ciśnienia krwi w reakcji na stres, gorączkę czy ból.

Więcej informacji znajdziesz na amodeus.vet/pl/

Regulacja hormonalna

W hormonalnej regulacji ciśnienia krwi bierze udział głównie układ renina- angiotensyna- aldosteron. Renina uwalniana jest przez komórki w nerkach głównie w reakcji na obniżenie ciśnienia krwi lub spadek stężenia soli (NaCl) w organizmie. Enzym ten zwiększa syntezę angiotensyny I, która następnie przekształcana jest przez enzym konwertujący angiotensynę (ACE) do aktywnej postaci - angiotensyny II. Hormon ten powoduje:

• Zwężenie obwodowych naczyń krwionośnych i wzrost ciśnienia.
• Wydzielanie aldosteronu, zwiększającego resorpcję jonów sodu w nerkach i zatrzymywanie wody w organizmie.
• Wydzielanie hormonu antydiuretycznego, odpowiadającego za wzrost resorpcji wody w nerkach.

Dzięki temu dochodzi do wzrostu ciśnienia krwi.

Przeciwstawne działanie ma przedsionkowy peptyd natriuretyczny. Hormon ten wydzielany jest przez komórki przedsionków serca w reakcji na nadmierne rozciąganie ścian serca. Ma to miejsce w przypadku wysokiego ciśnienia krwi i szybkiego tętna. Peptyd natriuretyczny hamuje działanie osi renina-angiotensyna- aldosteron, zwiększając wydzielanie wody z organizmu i obniżając ciśnienie krwi.

Pomiar ciśnienia krwi u kota

Regularne pomiary ciśnienia krwi zalecane są dla zwierząt powyżej 7 roku życia jako część profilaktyki zdrowotnej. Badanie jest nieinwazyjne, a większość kotów dobrze je znosi. Bardzo ważne jest, by pomiar ciśnienia tętniczego wykonywać w spokojnym miejscu, gdzie kot czuje się bezpiecznie. Zmniejsza to ryzyko zafałszowania wyniku przez stres. Badanie zwykle wykonuje się je przy pomocy ultrasonografii dopplerowskiej, wykorzystując tętnicę na łapie bądź ogonie zwierzęcia. Lekarz dla pewności przeprowadza kilka pomiarów, z których wynik uśrednia się.

Przyczyny nadciśnienia tętniczego u kota

Nadciśnienie tętnicze u kotów stosunkowo rzadko (u 13-20% chorych) występuje jako pierwotne schorzenie. Zwykle jest to skutek innego procesu chorobowego - nadczynności tarczycy, choroby nerek czy guza chromochłonnego nadnerczy.

Przewlekła choroba nerek u kota

Przewlekła choroba nerek występuje u około 30% kotów. Może być powikłaniem ostrego uszkodzenia nerek (np. w przebiegu infekcji bakteryjnej), efektem zatrucia toksynami, niedokrwienia, zaburzeń odpływu moczu wywołanych kamicą, nieprawidłowego żywienia (dieta o nadmiernej zawartości fosforu) czy nadciśnienia. Uszkodzone nerki nie są w stanie skutecznie przeprowadzać filtracji - w organizmie kota zaczynają kumulować się uboczne produkty przemiany materii.

Koty cierpiące na przewlekłą chorobę nerek zwykle dużo piją i oddają znaczne objętości rozcieńczonego moczu. W miarę postępu schorzenia dochodzi do utraty apetytu i wyniszczenia organizmu. Pojawia się nieprzyjemny zapach z pyszczka związany z patologicznym wydzielaniem metabolitów do światła przewodu pokarmowego. W IV stadium choroby mogą wystąpić objawy neurologiczne. Ze względu na endokrynologiczną funkcję nerek - uwalnianie erytropoetyny (hormon pobudzający produkcję czerwonych krwinek) często pojawia się anemia nieregeneratywna. Patogeneza nadciśnienia w przebiegu przewlekłej choroby nerek u kotów nie jest jeszcze dokładnie poznana. Podejrzewa się, że znaczenia ma zaburzenie regulacji poziomu sodu i osi renina-angiotensyna-aldosteron.

Nadczynność tarczycy

W przebiegu nadczynności tarczycy u kotów dochodzi do nadmiernej syntezy tyroksyny i trójjodotyroniny. Są to hormony odpowiadające za regulację metabolizmu całego organizmu. W przypadku wzrostu ich stężenia ciało wchodzi na “wyższe obroty” - wzrasta temperatura ciała, ciśnienie krwi, zwiększa się zapotrzebowanie na energię, spada wytrzymałość na stres. Koty cierpiące z powodu nadczynności tarczycy zwykle mają wzmożony apetyt, lecz tracą na wadzę, są pobudliwe i więcej piją. Nieleczone schorzenie prowadzi m.in. do nużliwości i zaniku mięśni, pogorszenia jakości włosa, uszkodzenia nerek. Często pojawiają się także problemy behawioralne - nadmierna wokalizacja, niepokój, a nawet agresja w stosunku do ludzi i innych zwierząt.

Zaburzenia czynności nadnerczy

Nadciśnienie tętnicze może wystąpić w przypadku rozwoju guza chromochłonnego nadnerczy. Jest to nowotwór atakujący korę nadnerczy i prowadzący do nadmiernej syntezy katecholamin tj. noradrenalina i adrenalina. Są to hormony, których wydzielania wzrasta w sytuacjach stresowych - powodują wzrost ciśnienia krwi, przyspieszenia akcji serca i uwalnianie glukozy do krwioobiegu. U części pacjentów guz chromochłonny nadnerczy nie daje żadnych objawów i odchyleń w pomiarach ciśnienia krwi, a znalezienie zmiany nowotworowej ma miejsce podczas rutynowego USG jamy brzusznej.

Hiperaldosteronizm

Hiperaldosteronizm jest rzadko występującym u kotów schorzeniem. W jego przebiegu dochodzi do nadmiernej syntezy aldosteronu, niezależnej od działania reniny i angiotensyny. Wzrost retencji sodu przez nerki skutkuje zatrzymywaniem wody w organizmie i utrzymaniem wysokiego ciśnienia krwi.

Skutki wysokiego ciśnienia tętniczego u kota

Wysokie ciśnienie tętnicze u kotów może prowadzić do licznych poważnych problemów zdrowotnych, w tym do uszkodzenia narządów wewnętrznych. W przypadku nieleczonych objawów, może to skutkować zawałem serca, niewydolnością nerek, a nawet ślepotą. Dlatego tak ważne jest, aby właściciele kotów byli świadomi ryzyka i objawów wysokiego ciśnienia, aby mogli szybko reagować i zapewnić swoim pupilom odpowiednią opiekę. Regularne kontrole weterynaryjne są niezbędne do wczesnego wykrywania i leczenia wysokiego ciśnienia tętniczego. 

Uszkodzenie nerek

Stałe utrzymywanie się podwyższonego ciśnienia tętniczego u kotów może prowadzić do poważnych uszkodzeń nerek. Ten stan, znany również jako nefropatia nadciśnieniowa może prowadzić do zmniejszenia zdolności nerek do filtracji, co z kolei skutkuje nagromadzeniem toksyn w organizmie kota, które normalnie byłyby wydalane z moczem.

Wśród objawów uszkodzenia nerek spowodowanych wysokim ciśnieniem tętniczym u kotów można wymienić:

• Zmniejszenie apetytu – koty mogą jeść mniej niż zwykle.
• Zwiększone pragnienie i częstsze oddawanie moczu – wynika to z prób organizmu do wyeliminowania nadmiaru toksyn.
• Utrata masy ciała – mimo zwiększonego apetytu, koty mogą tracić na wadze.
• Spadek aktywności – zwierzęta mogą być mniej aktywne, wykazywać zmęczenie i brak zainteresowania otoczeniem.

Zaburzenia wzroku

Uszkodzenie naczyń krwionośnych w oku jest jedną z bezpośrednich konsekwencji nadciśnienia, co może skutkować zmianami w widzeniu lub nawet całkowitą utratą wzroku. Występują one u około 50% chorych kotów.

Do najczęstszych zmian występujących przy nadciśnieniu u kotów zaliczamy:

• Retinopatię nadciśnieniową – objawia się krwotokami.
• Choroidopatię nadciśnieniową – może powodować zmiany w wyglądzie naczyń siatkówki a także doprowadzić do jej odklejenia.
• Neuropatię nerwu wzrokowego – rzadko spotykana.

Wśród objawów, na które opiekunowie kotów powinni zwrócić szczególną uwagę, znajdują się zmętnienie soczewki, krwawienia wewnątrzgałkowe oraz nagłe przypadki ślepoty. Te symptomy mogą wskazywać na kryzys nadciśnieniowy, wymagający natychmiastowej interwencji weterynaryjnej.

Objawy neurologiczne

W obliczu nadciśnienia tętniczego u kotów, objawy neurologiczne mogą być szczególnie niepokojące i wymagają natychmiastowej uwagi. Pojawiają się one wtedy, kiedy mamy do czynienia z długotrwałym nadciśnieniem, w efekcie którego dochodzi do przezwyciężenia regulacyjnych zdolności naczyń mózgu.

Do najczęściej obserwowanych objawów neurologicznych zaliczamy:

• niekoordynowane ruchy, drgawki, które mogą być oznaką problemów z równowagą,
• zaburzenia świadomości,
• objawy przedsionkowe,
• niezborność.

Interwencja weterynaryjna w przypadku zauważenia objawów neurologicznych jest niezbędna, aby zapobiec dalszemu uszkodzeniu mózgu i innych organów.

Obciążenie serca

Podwyższone ciśnienie krwi u kotów może prowadzić do poważnego obciążenia serca, co z kolei może skutkować przerostem jego lewej komory. Specjaliści w dziedzinie weterynarii podkreślają, że nieleczona hipertensja może być przyczyną niewydolności serca, ponieważ serce musi pracować z większym wysiłkiem, aby pompować krew przez ciało. Zaburzenia te występują u około 8/10 kotów z nadciśnieniem!

Leczenie nadciśnienia tętniczego u kotów

Terapia choroby podstawowej

W przypadku stwierdzenia nadciśnienia u kota, najważniejsze jest odkrycie przyczyny zaburzeń i wprowadzenie odpowiedniej terapii.

Leki obniżające ciśnienie krwi

U kotów stosuje się kilka substancji obniżających ciśnienie krwi, różniących się mechanizmem działania i skutecznością. Lekiem pierwszego rzutu jest amlodypina. Blokuje ona kanały wapniowe w naczyniach krwionośnych, prowadząc do rozluźnienia mięśniówki gładkiej i rozszerzenia naczyń.

Nadciśnienie tętnicze u kotów — podsumowanie

Nadciśnienie tętnicze u kotów, często związane z innymi schorzeniami, może prowadzić do poważnych powikłań, wpływając na układ nerwowy, sercowo-naczyniowy i moczowy. Regulacja ciśnienia krwi u kotów obejmuje zarówno mechanizmy nerwowe, jak i hormonalne. Zaleca się regularne pomiary ciśnienia krwi u kotów; zwłaszcza u tych powyżej 7 roku życia. Przyczyny nadciśnienia tętniczego mogą obejmować m.in. przewlekłą chorobę nerek, nadczynność tarczycy, guzy chromochłonne nadnerczy i hiperaldosteronizm.

W przypadku wystąpienia podejrzanych objawów – koniecznie skonsultuj się z lekarzem weterynarii! Wczesne wykrycie i leczenie wysokiego ciśnienia mogą znacząco zmniejszyć ryzyko poważnych problemów zdrowotnych. Ważne jest, aby właściciele kotów byli świadomi, że regularna aktywność fizyczna, zbilansowana dieta oraz kontrolne badania połączone z potencjalną farmakoterapią mogą mieć ogromny wpływ na zdrowie ich zwierząt.