RAO u koni — przyczyny, objawy, leczenie

Przyczyny astmy u koni

Główną przyczyną astmy u koni są niekorzystne warunki środowiskowe. Długotrwałe wystawienie organizmu na zarodniki pleśni, pyłki roślin, kurz i inne alergeny prowadzi do rozwoju tej choroby układu oddechowego. Znaczenie mają także czynniki genetyczne — potomstwo koni chorych często również zapada na astmę. Z tego względu zaleca się wykluczenie astmatyków z dalszej hodowli. Dodatkowo ciąża konia cierpiącego z powodu choroby płuc stanowi ogromne obciążenie dla organizmu.

Objawy choroby układu oddechowego u konia

Obserwowane objawy zależą od stadium choroby, w którym znajduje się koń. W początkowych etapach astmy zwierzę może nie wykazywać żadnych objawów, natomiast w przypadku postępu schorzenia dochodzi nawet do skrajnego wyniszczenia organizmu. Właściciele najczęściej zgłaszają:

• pogorszenie kondycji i niechęć do treningu,
• wypływy z nozdrzy,
• kaszel,
• przyspieszony oddech,
• duszności.
• Ze względu na obecność alergenów w całym środowisku stajennym, objawy często można zaobserwować u wielu koni.

Diagnostyka astmy u konia

Astmę koni różnicuje się z innym chorobami układu oddechowego tj. zapalenie płuc wywołane przez drobnoustroje chorobotwórcze, nowotwory czy schorzenia krtani. Lekarz weterynarii zawsze powinien przeprowadzić dokładne badanie kliniczne pacjenta. W przypadku podejrzenia astmy zwykle wykonuje się dodatkową diagnostykę:

• badanie endoskopowe dróg oddechowych,

• BAL — cytologiczne badanie popłuczyn oskrzelowo-pęcherzykowych.

Badanie endoskopowe pozwala zobaczyć patologiczne zmiany w drogach oddechowych, pojawiające się w przebiegu astmy tj. obrzęk i zaczerwienienie śluzówki oraz nagromadzenie śluzu. Natomiast pobranie popłuczyn z oskrzeli pozwala wykluczyć bakteryjne tło schorzenia, a analiza obrazu cytologicznego komórek umożliwia określenie zaawansowania choroby układu oddechowego.

Rzadziej wykonuje się diagnostykę tj. jak biopsja płuc czy obrazowanie RTG lub USG. Trwają badania nad dostosowaniem spirometrii (pomiaru objętości i pojemności płuc) do potrzeb końskich pacjentów i określenia specyficznych markerów we krwi pozwalających rozpoznać wczesne stadium choroby.

Leczenie astmy

Choroba ma charakter przewlekły, przez co pewne działania terapeutyczne muszą być utrzymane do końca życia zwierzęcia. Podstawą jest usunięcie przyczyny schorzenia — zmniejszenie wystawienia na kurz, alergeny i pleśnie.

Sposób utrzymania konia

Nie da się skutecznie leczyć astmy bez zmiany warunków życia konia. Dalsze narażenie na kurz i pleśnie w stajni sprawi, że objawy z dróg oddechowych będą nawracać. Chore konie zwykle najlepiej czują się w chowie wolnowybiegowym. Jeśli taki sposób utrzymania zwierzęcia jest niemożliwy, należy zadbać o długie padokowanie i utrzymanie czystości w stajni. Prace gospodarcze tj. zamiatanie czy zadawanie siana powinno się wykonywać pod nieobecność zwierząt. Boks dla konia z problemami oddechowymi musi znajdować się w dobrze wentylowanym miejscu np. przy wejściu do budynku. Bardzo ważna jest wysoka jakość ściółki i siana. Powszechnie stosowaną słomę często zastępuje się innym podłożem zawierającym mniej alergenów np. torfem. Siano można moczyć lub parować, aby przynajmniej częściowo usunąć szkodliwe cząsteczki.

Leczenie farmakologiczne

W leczeniu astmy stosuje się glikokortykosteroidy wykazujące hamujące działanie na układ odpornościowy. Zmniejszają one obrzęk i produkcję śluzu w drogach oddechowych. Dostępne jest leczenie wziewne, które ogranicza skutki uboczne stosowania glikokortykosteroidów. Jest ono jednak znacznie droższe niż podawanie leków doustnie lub w iniekcji ze względu na konieczność zakupu dedykowanego koniom inhalatora. Glikokortykosteroidy to silnie działające leki. Są niezbędne w leczeniu astmy, lecz mogą mieć poważne skutki uboczne — obniżenie odporności, ochwat u konia czy jatrogenny zespół Cushinga.

Ważne są także leki rozszerzające oskrzela, ułatwiające koniowi oddychanie. Należy je jednak stosować zgodnie z zaleceniami lekarza weterynarii. Ich nadmierne podawanie sprawia, że organizm "przyzwyczaja się" i przestaje reagować na standardowe dawki. Dostępne są preparaty doustne i wziewne.

Często podaje się także acetylocysteinę w celu rozrzedzenia wydzieliny i łatwiejszego usuwania jej z dróg oddechowych.

Wspomagająco poleca się suplementację nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 i wprowadzenie do diety konia ziół wpływających pozytywnie na drogi oddechowe.

Astma koni — podsumowanie

Astma jest chorobą związaną z niekorzystnymi warunkami utrzymania koni. Pod wpływem kurzu i innych alergenów dochodzi do stanu zapalnego i pojawienia się objawów oddechowych. Zwykle chorują konie w średnim wieku i starsze. W przypadku pojawienia się niepokojących symptomów należy zawsze jak najszybciej wezwać lekarza weterynarii, który doradzi odpowiednie leczenie.