Jack Russell terrier - wszystkie informacje i opis rasy

Historia jack russell terriera — Wyspy Brytyjskie i Australia 

Nazwa rasy jack russell terrier pochodzi od nazwiska jej twórcy. Był nim angielski pastor Jack Russell (właściwie John Russell, zwany przez bliskich Jackiem, 1795-1883). Był on zapalonym myśliwym i miał własną psiarnię, w której dominowały foksteriery. Chciał jednak wyhodować małego teriera do polowania na lisy, który miałby mniejsze wymiary, umożliwiające mu zmieszczenie się w lisiej norze. 

Jeszcze podczas studiów teologicznych na uniwersytecie w Oxfordzie, w 1819 roku, Russell zwrócił uwagę na niewielką suczkę, która towarzyszyła tamtejszemu mleczarzowi. Była ona biała i miała na głowie ciemne łatki. Russell odkupił tę suczkę od mleczarza i nazwał ją Trump. Od niej zaczęła się historia rasy jack russell terrier, choć nazwa ta ustanowiona została nieco później. Tymczasem ruszyły prace hodowlane. Jack Russell kojarzył potomstwo Trump z foksterierami, beaglami, norwich i norfolk terierami. Prawdopodobnie używał również innych małych terierów angielskich, choć nie ma na ten temat udokumentowanych zapisów. 

Około 1880 roku do ówczesnej kolonii brytyjskiej – Australii – dotarły pierwsze psy, będące kolejnymi pokoleniami potomków Trump. Tam otrzymały nazwę working terrier (terier pracujący) i znakomicie sprawdziły się jako tępiciele gryzoni, polowały także na lisy i dzikie króliki. Jednak dopiero w 1972 roku utworzono tam Jack Russell Terrier Club of Australia – klub kynologiczny, zrzeszający właścicieli i hodowców rasy, która wciąż nie była zarejestrowana przez brytyjski Kennel Club. Właśnie w Australii wykształciły się dwa typy rasy jack russell terrier: krótkonożny i wysokonożny. Australijski Związek Kynologiczny uznał jack russell terriera za rasę w 1991 roku. Wciąż była to jedna rasa w dwóch odmianach; Początkowo FCI zarejestrowała ją pod nazwą parson jack russell terrier (parson to po angielsku pastor). Dopiero w 2001 roku Federacja uznała ostatecznie rasę parson russell terrier za odrębną i nadała jej wzorcowi numer 339, klasyfikując ją w sekcji terierów dużych i średnich, natomiast rasa jack russell terrier została ostatecznie uznana w 2003 roku pod numerem wzorca 345 i zaklasyfikowany do sekcji terierów małych. Brytyjczycy, urażeni decyzją FCI o rozdzieleniu rasy na dwie odrębne, a także uznaniu Australii za kraj utworzenia rasy jack russell terrier, nie uznawali jej na swoich wystawach, traktując jej przedstawicieli jako psy nierasowe. Zmieniło się to dopiero w 2016 roku; od tej pory psy rasy jack russell terrier uznawane są na Wyspach Brytyjskich na równi z parsonami. 

Pierwsze parson jack russell terrier, jeszcze jako jedna rasa, pojawiły się w Polsce w latach 90. XX wieku. Po przeprowadzeniu przez FCI podziału rasy dokonano go także i u nas, dzieląc ówczesne pogłowie na psy rasy jack russell terrier i parson russell terrier, dla których założono oddzielne księgi rodowodowe. W konsekwencji zakazano kojarzenia między sobą dwóch odmian oraz przenoszenia międzyrasowego szczeniąt z jednej rasy, wykazujących cechy drugiej. Pozostałością jest wciąż występująca wysokonożność u jack russell terriera. 

Wzorzec FCI nr 345 JACK RUSSELL TERRIER 

Pochodzenie: Wielka Brytania 

Kraj utworzenia rasy: Australia 

Data publikacji obowiązującego wzorca: 08.10.2012 

Użytkowość: Terier przeznaczony do pracy łowieckiej, nadający się do norowania. Świetny jako pies rodzinny i do towarzystwa. Klasyfikacja FCI: grupa 3 – teriery, sekcja 2 – teriery małe 

Ocena pracy łowieckiej – fakultatywna 

WRAŻENIE OGÓLNE: Jack russell terrier to mocny, energiczny i zwinny pies o silnej osobowości i średniej długości ciała. Zapalczywy, gorliwy, o żywych ruchach. Ogon może być przycinany lub nie [1]. Sierść gładka, szorstka lub drutowata. 

WAŻNE PROPORCJE: Długość tułowia wyraźnie większa od wzrostu w kłębie. Głębokość klatki piersiowej mierzona od kłębu do mostka jest równa długości kończyn przednich, mierzonej od łokci do ziemi; obwód klatki piersiowej, mierzony za łokciami powinien wynosić ok. 40 – 43 cm. 

CHARAKTER: Usposobienie żywe; jack russell terier to pies czujny, ruchliwy, inteligentny, o bujnym temperamencie. Odważny, waleczny i przyjazny, pewny siebie. 

GŁOWA: Mózgoczaszka płaska, umiarkowanie szeroka, stopniowo zwężająca się w kierunku oczu, a następnie ku kufie, dobrze wypełniona. Stop dobrze zaznaczony, ale niezbyt wydatny. Trzewioczaszka: nos zawsze czarny. Kufa, mierzona od nosa do stopu, nieco krótsza od mózgoczaszki (od stopu do guza potylicznego). Wargi dobrze przylegające, czarne. Uzębienie: szczęka i żuchwa bardzo mocne, głębokie i szerokie, z dużą siłą chwytu. Zęby mocne z nożycowym zgryzem. Oczy nieduże, w kształcie migdała o bystrym, przeszywającym spojrzeniu. W żadnym wypadku nie mogą być wyłupiaste, powieki muszą ściśle przylegać do gałki ocznej. Ich brzegi są czarne. Uszy wyjątkowo ruchliwe, jędrne, guzikowate lub opadające. Policzki o dobrze wykształconych mięśniach. 

SZYJA: Mocna, o czystym obrysie. Umożliwia swobodne noszenie głowy. 

TUŁÓW: Dość krępy tułów wpisuje się w prostokąt. Grzbiet prosty. Odległość od kłębu do nasady ogona nieco większa niż wzrost psa w kłębie. Lędźwie silne, krótkie i muskularne. Klatka piersiowa raczej głęboka niż szeroka, z dobrym prześwitem. Mostek znajduje się w połowie wysokości psa mierzonej od kłębu do podłoża. Żebra dobrze uwypuklone od nasady, przy kręgosłupie. Na bokach spłaszczają się tak, że chwyciwszy za łokciami psa w obie dłonie, można go objąć. Przedpiersie wypukłe znajduje się wyraźnie przed stawem barkowym. 

OGON: W spoczynku może opadać. W ruchu powinien się unosić. Jeżeli ogon jest kopiowany, jego koniec ma znajdować się na poziomie wysokości uszu. 

KOŃCZYNY: Kończyny przednie — łopatki pochylone ku tyłowi, średnio umięśnione. Kończyny od łokci do podłoża proste, niezależnie czy widziane są od przodu, czy z boku. Ramiona wystarczająco długie i kątowane tak, by łokcie znajdowały się pod tułowiem. Kończyny tylne silne i umięśnione, odpowiednio proporcjonalne do masy ciała w łopatkach. Stawy kolanowe dobrze kątowane. Śródstopia w postawie, widziane od tyłu, są równoległe. Stawy skokowe nisko osadzone. Łapy okrągłe, o twardych opuszkach, nieduże, nie kierują się na zewnątrz ani do wewnątrz. Palce umiarkowanie wysklepione. RUCH: harmonijny, swobodny i sprężysty. 

SZATA: Sierść może być gładka, szorstka lub drutowata. Odporna na warunki atmosferyczne. Nie może być korygowana (skubana, trymowana), aby nadać psu wygląd gładkowłosego lub o włosie drutowatym. Umaszczenie białe musi być dominujące, z rudymi znaczeniami, czarno podpalanymi lub czarnymi. Odcienie rudego mogą być od jasnopłowego do kasztanowego. 

WZROST I WAGA: Wzrost idealny: 25 – 30 cm. Waga: na każde 5 cm wysokości powinien przypadać 1 kg masy ciała. Przykładowo pies o wzroście 25 cm powinien ważyć około 5 kg, o wzroście 30 cm odpowiednio 6 kg. 

WADY: Wszelkie odstępstwa od wzorca należy traktować jako wady i oceniać w zależności od ich nasilenia, wpływu na zdrowie i dobrostan psa oraz zdolność do pracy, do której był przeznaczony. 

WADY POWAŻNE: - Bak typu teriera; - brak proporcji, niedostatek, lub nadmiar w odniesieniu do któregokolwiek z wymogów wzorca; - słabo wydajny lub wadliwy ruch; - nieprawidłowe uzębienie. 

WADY DYSKWALIFIKUJĄCE: - Agresja, wyraźna tchórzliwość; - psy z widocznymi wadami fizycznymi  lub nietypową psychiką powinny być dyskwalifikowane. 

UWAGA: Samce muszą mieć normalnie ukształtowane obydwa jądra, zstąpione do moszny. 

Jack russell terrier – pies myśliwski i nie tylko 

Jack russell terrier ma niewielkie rozmiary, ale wielkie serce i silny instynkt łowiecki. Jest to główny czynnik, decydujący o wymaganiach tej rasy; jack russell musi prowadzić aktywny tryb życia. Ten mały piesek w żadnym wypadku nie jest kanapowcem. Tak szczeniak jack russell terriera, jak i pies dorosły ma ogromny temperament, jest szalenie żywotny i „wszędzie go pełno”. Stanowi postrach nor lisów, dlatego długie spacery blisko lasu musi odbywać bezwzględnie na otoku. Wydobycie psa, który wszedł do naturalnej lisiej nory i sam nie jest w stanie jej opuścić, w wielu wypadkach kończy się niepowodzeniem. 

Ten mały zapalony myśliwy może natomiast wyładować swój instynkt łowiecki w inny sposób. Otóż psy rasy jack russell terrier doskonale sprawdzają się w psich sportach. Zamiast poddawać russella szkoleniu psów myśliwskich, można z powodzeniem układać go w kierunku takich psich sportów jak mini agility czy flyball. Wymagają one biegania i skakania, a jack russell terrier w porównaniu do innych psów z tej grupy ras nadaje się do nich zdecydowanie najlepiej. Warto jak najwcześniej włączyć sport w wychowanie szczeniaka; wówczas nie będzie powodów do narzekania, że znów zjadł kapcie swojego pana lub obgryzł narożnik dywanu w salonie. 

Jack russell terrier raczej nie nadaje się do domu, gdzie są małe dzieci. Nie znosi bowiem niedelikatnego obchodzenia się z nim i bywa agresywny, kiedy ktoś traktuje go zbyt obcesowo. Natomiast z dziećmi starszymi z pewnością znajdzie wspólny język, będzie się świetnie z nimi bawił, nurkował pod kołdrą w poszukiwaniu schowanej zabawki i aportował piłeczkę. Wobec dorosłych domowników jack russell terrier jest szalenie oddany i lojalny, generalnie uwielbia towarzystwo ludzi i nie ma ochoty odstępować ich na krok. Jest niewielkich rozmiarów, można więc go wszędzie zabrać. Jack russell terrier nie będzie sprawiał kłopotu, ponieważ szybko przystosowuje się do nowych warunków, mając obok siebie opiekunów. 

Nie ma jednak idealnego psa; jack russell terrier bywa szczekliwy, choć w wielu wypadkach jest to zaletą – jest czujnym, dobrym stróżem. W kontaktach z innymi psami w domu jest ufny i przyjazny, toleruje koty, ale nie zaleca się trzymać razem z nim małych zwierząt, jak królik, świnka morska czy chomik, gdyż silny instynkt myśliwski jack russell terriera może wziąć górę. Z tego względu nie powinno się też trzymać ptaków w klatkach, bowiem pies będzie używał wszelkich sposobów, aby się do nich dostać, a w takich sytuacjach jego inwencja jest nieograniczona. Należy również pilnować psa, kiedy widzi np. kury na podwórku. 

Wychowanie jack russell terriera wymaga tyleż serdeczności i łagodności, co konsekwencji. Wszyscy domownicy powinni stanowić jeden „front” wobec psa. Nie może być tak, że jedna osoba zabrania mu wchodzić do łóżka, a druga po cichu na to przyzwala. Należy także być nieugiętym, kiedy pies żebrze przy stole, a nie w tajemnicy przed innymi podtykać mu smakołyki. Jack russell terrier natychmiast to wykorzysta. Dlatego zasady wychowania trzeba omówić w domu jeszcze przed pojawieniem się szczeniaka. 

Pielęgnacja jack russell terriera, zdrowie i żywienie 

Sierść jack russell terriera jest dwuwarstwowa. Składa się z włosa okrywowego i podszerstka. Jack russell występuje w szacie krótkowłosej, szorstkowłosej i drutowatej. Najobfitsze linienie dotyczy psów krótkowłosych – dwa razy w roku, wczesną wiosną i jesienią gubią one intensywnie sierść, która wbija się w tapicerkę mebli i wykładziny na podłodze. Dlatego w okresie wzmożonego linienia należy psa szczotkować twardą, włosianą szczotką lub zbierać sierść za pomocą gumowej rękawicy codziennie. Zimą i latem psy krótkowłose linieją umiarkowanie i wystarczy szczotkowanie dwa razy w tygodniu. 

Włos szorstki lub drutowaty jack russell terriera nie wypada sam, trzeba go usuwać za pomocą trymera lub wyskubywać palcami, a czesać metalowym, gęstym grzebieniem. Psy wystawowe powinien trymować profesjonalny groomer, o ile właściciel sam nie potrafi. Niezależnie od rodzaju włosa okrywowego, jack russell terrier w okresie linienia gubi miękki podszerstek, który należy wyczesywać, aby nie uległ skołtunieniu, co może skutkować miejscowym stanem zapalnym skóry. 

Jack russell terrier nie wymaga kąpieli w wannie, poza ewidentnymi sytuacjami, kiedy się ubłoci albo wytarza w nieczystościach. Stosuje się szampon dla psów ras krótkowłosych lub szorstkowłosych, zależnie od rodzaju szaty. Można użyć szamponu dla psów białych, jeżeli jack russell terrier ma ciemniejsze znaczenia jedynie na głowie. 

Oprócz pielęgnacji sierści trzeba kontrolować długość pazurów, stan oczu, uszu i uzębienia, a w razie jakichkolwiek zmian zgłosić się do lekarza weterynarii. Należy również przestrzegać terminów szczepień ochronnych i regularnie odrobaczać psa. Jack russell użytkowy powinien być odrobaczany częściej. Należy również zabezpieczyć go przed kleszczami. Można zastosować obrożę przeciwinsektową w najmniejszym rozmiarze. 

Jack russell terrier to rasa stosunkowo zdrowa. Oczywiście mogą zdarzyć się przypadłości typowe dla psów małej rasy jak zwichnięcie rzepki kolanowej. Może wystąpić postępujący zanik siatkówki (PRA), dlatego, przed zakwalifikowaniem psa lub suki do rozrodu, strzegący renomy hodowcy poddają przyszłą parę rodzicielską badaniom DNA w kierunku tego schorzenia, mimo że Związek Kynologiczny w Polsce nie nakłada takiego obowiązku. Wyjątkowo u jack russell terriera może wystąpić dysplazja stawów biodrowych, ale są to przypadki zupełnie sporadyczne. Za to dość często jack russelle mają kamień nazębny; zapobiegać jego osadzaniu można podawać psu po zmianie zębów gryzaki czyszczące lub przyzwyczaić go do regularnego mycia zębów. 

Pod względem żywienia jack russell terrier nie jest wybredny i odznacza się doskonałym apetytem. W związku z tym należy uważać, aby go nie przekarmiać, bo może skończyć się to nadwagą. Dorosły jack russell terrier powinien otrzymywać wysokiej jakości suchą lub mokrą karmę dla psów małych ras w ilości dziennej zgodnie z zaleceniem na opakowaniu. Pies polujący lub uprawiający sport może być żywiony karmą małych ras dla psów aktywnych. Karmy gotowe są zbilansowane, zawierają wszystkie niezbędne składniki odżywcze we właściwych proporcjach i nie wymagają suplementacji. 

Jack russell terrier może oczywiście jeść posiłki naturalne, przyrządzane w domu. Wówczas trzeba zadbać o odpowiednie proporcje mięsa, warzyw i ewentualnie wypełniacza, ale również dodatkowo podawać preparaty witaminowo-mineralne. Najlepszym mięsem jest wołowina, następnie dziczyzna, kurczak, indyk i jagnięcina. Wieprzowina nie jest wskazana ze względu na kaloryczność i wysoki poziom zawartości cholesterolu. 

Jack russell terrier – wystawy, zagadnienia hodowlane 

Rasa jack russell terrier może, ale nie musi być poddawana ocenie pracy łowieckiej. Niemniej, pasję myśliwską russella można zrealizować, układając go w charakterze tropowca. Obecnie w Polsce nie organizuje się konkursów norowania w sztucznej norze lisiej. Entuzjaści wyjeżdżają z psami na takie konkursy za granicę. Te małe teriery jednak nie mają szerokiego zastosowania w praktycznym łowiectwie. 

Do hodowli psa (samca) rasy jack russell terrier kwalifikują trzy oceny doskonałe z trzech wystaw, w tym minimum jednej o randze międzynarodowej, klubowej lub specjalistycznej, uzyskane w wieku powyżej 15 miesięcy od minimum dwóch różnych sędziów. Jeżeli pies wystawiany jest w klasie użytkowej (posiada certyfikat użytkowości łowieckiej) – mogą to być oceny bardzo dobre. Suka uzyskuje kwalifikacje na tych samych zasadach, z tym że wymaga się ocen minimum bardzo dobrych, a z klasy użytkowej dobrych. Alternatywnie można poddać psa lub sukę przeglądowi kwalifikacyjnemu, kiedy ukończy 15 miesięcy życia. Przeglądy organizują oddziały ZKwP w miarę zapotrzebowania. Kwalifikacji do hodowli dokonuje międzynarodowy sędzia kynologiczny posiadający uprawnienia do oceny rasy jack russell terrier. 

Pierwsze krycie pary rasy jack russell terrier po uzyskaniu kwalifikacji hodowlanej może mieć miejsce po ukończeniu przez psa lub sukę 18 miesięcy życia. W wyjątkowych, uzasadnionych wypadkach oddziałowa komisja hodowlana, na wniosek zainteresowanego członka Związku, może zezwolić na wcześniejsze krycie. Jeżeli, na przykład cieczka wystąpiła u suki w wieku 17 miesięcy, a reproduktor rasy jack russell terrier jest wypożyczony z zagranicy, wówczas hodowca otrzyma zgodę na krycie, o ile suka zaliczyła wymagane wystawy lub przeszła pozytywnie przegląd kwalifikacyjny. 

Ile kosztuje jack russell terrier? Podobnie jak w przypadku innych ras, nie ma ustalonego cennika, każdy hodowca ma własne ceny szczeniąt. Nie warto kierować się wyłącznie ceną; szerzej o rozsądnym kupowaniu szczeniaka można przeczytać tutaj. 

Podsumowanie 

Jack russell terrier to mały pies o silnym instynkcie łowieckim, przeznaczonym dla rodziny lubiącej aktywnie spędzać wolny czas. Jest bardzo związany emocjonalnie ze swoimi opiekunami. Nie nadaje się do mieszkania w kojcu, musi być blisko człowieka. 

Dobrze utrzymany i zadbany jack russell terrier może dożyć sędziwego wieku – nawet 16 lat. Rozważając zakup szczeniaka tej rasym trzeba pamiętać, że może on potraktować drobniejsze zwierzęta domowe jak potencjalną zdobycz, dlatego nie jest wskazany do domu, w którym są chomiki, świnki morskie, myszoskoczki, ptaki itp. Nie będzie też miał litości dla drobiu na podwórku. Jego instynkt myśliwski zwykle przeważa, nawet jeżeli jest psem ułożonym. Jack russell terrier jest doskonałym towarzyszem zabaw dla starszych dzieci, wobec małych może stracić cierpliwość przy zbyt obcesowym traktowaniu. Z jack russell terrierem trzeba się obchodzić delikatnie, pamiętając, że choć jest on mały, ma wielki charakter. 

[1] Obecnie kopiowanie ogonów w żadnej rasie nie jest w Polsce dozwolone; uznawane są jedynie cięte ogony u psów pochodzących z krajów, w których jest to dopuszczalne.