Zapalenie spojówek u kota - przyczyny, objawy i leczenie

Czym jest i jaką funkcję pełni spojówka kociego oka? 

Spojówka to nic innego jak błona śluzowa, która pokrywa tylną powierzchnię powiek, przednią gałki ocznej oraz trzecią powiekę, która występuje m.in. u kotów i psów, a brak jej np. u człowieka. Struktury te tworzą worek spojówkowy, który gromadzi wydzielinę gruczołu łzowego oraz tarczkowego zapewniając tym samym kompleksowe nawilżenie oka twojego pupila. Czynniki takie jak urazy mechaniczne, cząstki brudu czy zbyt ostre światło, mogą być punktami wyjściowymi do rozwoju zapalenia spojówek u zwierzęcia. 

Co to jest zapalenie spojówek u kota? 

Zapalenie spojówek u kota to nic innego, jak proces zapalny toczący się na obszarze błony śluzowej, która pokrywa wewnętrzną część powiek, zewnętrzną część gałki ocznej oraz trzecią powiekę. 

Ta jednostka chorobowa najczęściej występuje jako krótkotrwałe, ostre i bolesne zapalenie miejscowe. Jest to jedna z najczęściej występujących chorób oczu u kotów. 

Zapalenie spojówek u kota — najczęstsze objawy 

W terminologii angielskojęzycznej choroba ta określana jest jako pinkeye syndrome, co w sposób obrazowy określa główny symptom jaki prezentuje kot z zapaleniem spojówek. Jest nim intensywne przekrwienie błony śluzowej otulającej oko, która ze względu na towarzyszący jej obrzęk wynicowuje się i ukazuje na przedniej powierzchni gałki ocznej. W konsekwencji tego zjawiska, najczęstsze objawy zapalenia spojówek to: problem z pełnym otwarciem i domknięciem powiek, częste mrużenie oka, nadmiernie mruganie. Dochodzi do produkcji znaczne ilości wydzieliny, która może przybierać różne formy zależnie od etiologii procesu zapalnego. Skóra wokół oka może swędzieć przez co zwierzę chętnie ociera się o różne przedmioty, prowadzi do zaostrzenia procesu chorobowego, wtórnego urazu rogówki oraz przerzedzenia sierści w tym obszarze. 

Dodatkowymi symptomami, które mogą towarzyszyć tej jednostce chorobowej są objawy ze strony górnych dróg oddechowych takie jak kichanie, wypływ z nosa (nieżytowy lub śluzowy) czy obniżony apetyt. 

Zapalenie spojówek u kota – przyczyny 

Istnieje wiele możliwych przyczyn zapalenia spojówek, dlatego w pierwszej kolejności lekarz weterynarii musi ustalić, czy toczący się proces zapalny ma podłoże infekcyjne czy nieinfekcyjne. 

Czynniki infekcyjne: 

Wirusowe zapalenie spojówek u kota 

Głównymi patogeniami prowadzącymi do rozwoju tego zapalenia są: 

• FHV-1 (Feline Herpesvirus-1), który jest najczęstszym czynnikiem prowadzącym do rozwoju chronicznego oraz nawracającego zapalenia spojówek. Wirus ten ma zdolność przebywania w utajeniu w komórkach układu nerwowego kota oraz aktywacji w przypadku obniżenia odporności na skutek stresu lub choroby. Jest niegroźny dla człowieka, lecz silnie zakaźny dla innych kotów w kontakcie bezpośrednim. 

• Calcivirus to przykład innego wirusa, który powszechnie zasiedla obszar błony śluzowej nosa, oczu oraz jamy ustnej kotów. Organizm niektórych zwierząt jest w stanie zwalczyć ten patogen, natomiast inne mogą stać się jego nosicielami do końca ich życia. 

Bakteryjne zapalenie spojówek u kota 

Są one w głównej mierze wtórnym zjawiskiem do wirusowego zapalenia spojówek. Do najczęstszych bakterii wikłających lub wywołujących zapalenie spojówek u kota należą: 

• Chlamydophila felis, 
• Mycoplasma, 
• Staphylococcus, 
• Streptococcus, 
• Bartonella,  
• Pseudomonas species.  

Pasożytnicze zapalenie spojówek u kota 

Koty wychodzące są bardziej narażone na inwazje spowodowane przez pasożyty niż te utrzymywane w domu. Niektóre z nich wykazują powinowactwo do błony śluzowej worka spojówkowego oka, powodując takie choroby jak: 

• lejszmanioza, 
• telazjoza, 
• onchocerioza. 

Nieinfekcyjne czynniki powodujące zapalenie spojówek u kota obejmują: 

Schorzenia o podłożu immunologicznym 

Są to zdecydowanie rzadziej występujące przypadki stanów zapalnych powodowanych przez reakcję autoimmunologiczną. Do tej grupy zaliczamy: 

• Alergiczne zapalenie spojówek - w odpowiedzi na czynniki środowiskowe takie jak np. kurz, pył, pyłki roślin, świerzb, pchły lub pokarm. 
• Podrażnienia mechaniczne wywołane przez ciała obce np. trawę, patyki, rzęsy, dym papierosowy etc. 
• Lipgranulomatozę - polega na odkładaniu się lipidów (tłuszczy) na brzegu powiek, w gruczołach oka i ich ujściach. 
• Eozynofilowe zapalenie spojówek. 
• Inne choroby narządu wzroku tj. ropnie, jaskrę, guzy oka, zniekształcenia w obrębie powiek - mogą wtórnie powodować zapalenie spojówek u kota. 

Czy są koty bardziej lub mniej narażone na zapalenie spojówek? 

Niektóre koty wykazują większe predyspozycje do rozwoju zapalenia spojówek. Najbardziej narażone są rasy brachycefaliczne, które ze względu na skrócony pysk mają płytkie oczodoły, co prowadzi do większej ekspozycji gałki ocznej na urazy. Innym problemem może być genetyczne uwarunkowanie skutkujące nieprawidłową produkcją łez prowadzącą do rozwoju suchości oka sprzyjającej urazom i infekcją spojówki oka. 

Zapalenie spojówek u kota — diagnostyka 

Lekarz weterynarii w celu zdiagnozowania przyczyny zapalenia spojówek przeprowadzi wywiad lekarski i pełne badanie okulistyczne, które zawiera: 

• Dokładną ocenę narządu wzroku z użyciem specjalistycznego sprzętu, co pozwoli wykluczyć mu inne choroby oczu. 
• Test Schirmera, by ocenić zdolność kota do naturalnej produkcji łez oraz próby z fluoresceiną, aby wykluczyć obecność wrzodu rogówki. 
• Ocenę próbek krwi w celu wykrycia oznak infekcji oraz poszukiwanie w nich wirusa kociej białaczkic czy wirusa niedoboru odporności kotów za pomocą testu PCR, metody izolacji wirusa, czy wykrycia przeciwciał przeciw niemu skierowanych. 
• Zdjęcia radiologiczne klatki piersiowej, by wykluczyć patologie ze strony układu oddechowego, gdyż koty z zapaleniem spojówek często rozwijają jego infekcje. 

Zapalenie spojówek u kota — leczenie bakteryjnej lub wirusowej infekcji spojówek u kota 

Celem terapii leczniczej tej jednostki chorobowej jest zminimalizowanie bólu oraz wyeliminowanie infekcji. Lekarz weterynarii po zdiagnozowaniu problemu może zaordynować twojemu pupilowi krople czy maść do oczu o działaniu miejscowym. Dodatkowo konieczne jest zastosowanie leków o działaniu przeciwzapalnym oraz przeciwbólowym. W przypadku zapalenia spojówek o podłożu autoimmunologicznym konieczne jest zastosowanie leków immunosupresyjnych. 

Lekarz weterynarii pokaże Ci, w jaki sposób właściwie aplikować leki, gdyż odpowiednia opieka jest konieczna, by uniknąć urazów i pogorszenia stanu oczu twojego zwierzęcia. 

W większości przypadków leczenie zapalenia spojówek z użyciem leków o działaniu miejscowym nie trwa dłużej niż 10 dni. Dłuższe terapie są skierowane przeciw konkretnym patogenom czy schorzeniom o podłożu autoimmunologicznym. W przypadku wystąpienia powikłań takich jak np. owrzodzenie rogówki lub sekwestracja (inaczej martwak rogówki, czyli zmiana lokalizująca się w centralnej części powierzchni rogówki) zabieg chirurgiczny może okazać się konieczny. 

Zapalenie spojówek u kota – profilaktyka 

Częstym powodem rozwoju zapalenia zapaleniu spojówek w u kotów jest infekcja FHV-1. Wiele kotów zakażonych tym herpeswirusem nie wykazuje objawów choroby. Ujawnia się ona w przypadku narażenia zwierzęcia na czynnik stresujący taki jak podróż, operacja czy inne schorzenie. Niezależnie od czynnika powodującego zakażenie, w celach profilaktycznych niezbędne jest przestrzeganie higieny kocich oczu. 

W celu zapobiegania rozwojowi zapalenia spojówek u kota wywołanego infekcją FHV-1 zaleca się stosowanie odpowiednich probiotyków oraz utrzymywanie zwierzęcia w spokojnym, pozbawionym stresujących bodźców środowisku. Dbanie o czystość, ograniczenie ilości kotów przebywających na tym samym terenie oraz szybka interwencja weterynaryjna w przypadku zauważenia przez właściciela objawów chorobowych to elementy kluczowe w profilaktyce tego schorzenia. 

Co zrobić, gdy kot ma zapalenie spojówek? 

Koniecznie udaj się do lekarza weterynarii. Nie powinieneś podejmować próby załagodzenia tego procesu na własną rękę, przy użyciu preparatów innych niż te, które zostały zaordynowane przez specjalistę. 

Chlamydiowe zapalenie spojówek u kota 

Jednym z czynników zakaźnych wywołujących zapalenie spojówek u kotów jest Chlamydia felis. Jest ona charakterystyczna dla miejsc, w których koty utrzymywane są w dużym zagęszczeniu tj. schronisk, hoteli dla zwierząt czy hodowli. Do przeniesienia zakażenia chlamydią konieczny jest kontakt bezpośredni z zakażonym zwierzęciem. Choroba nią spowodowana często ujawnia się w przypadku osłabienia odporności. Początkowe objawy dotyczą jednego oka, a są nimi obrzęk spojówki oraz wypływ o charakterze śluzowo-ropnym. Po około tygodniu zakażenie obejmuje również drugie oko. 

W celu wykrycia Chlamydia felis należy wykonać wymaz bądź zeskrobinę ze spojówki objętej procesem chorobowym. Po potwierdzeniu zakażenia testem PCR lekarz weterynarii zaordynuje terapię doksycykliną lub azytromycyną. 

Leczenie zapalenia spojówek spowodowanego urazami mechanicznymi 

Najczęściej w wyniku urazu mechanicznego dochodzi do uszkodzenia błony śluzowej oka. Leczenie tej jednostki oparte jest na stosowaniu odpowiednich kropli oraz maści o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym. Jeśli nie dojdzie do powikłania procesu, objawy chorobowe powinny ustąpić do tygodnia od zdarzenia. 

Czy można zarazić się zapaleniem spojówek od kota? Czy ta jednostka chorobowa jest zoonozą? 

Pomiędzy człowiekiem a kotem może dojść do transmisji chlamydiowego zapalenia spojówek i rogówki. Po potwierdzeniu zakażenia chlamydią odpowiednimi testami należy zachowywać zasady higieny i ostrożności podczas podawania zwierzęciu leków.